Materi, Soal, Kunci Bahasa Jawa SMP Kelas 8-TERLENGKAP

Sabtu, 20 Mei 2017

SMP Kelas 8/Genap

STANDAR KOMPETENSI

1. Mendengarkan

Mampu mendengarkan dam memahami wacana lisan dalam berbagai ragam bahasa Jawa

2. Berbicara

Mampu mengungkapkan pikiran, pendapat, gagasan dan perasaan secara lisan melalui bercerita dan berdialog dalam berbagai ragam bahasa jawa sesuai unggah-ungguh

3. Membaca

Mampu membaca bacaan sastra, non sastra dalam berbagai teknik membaca dan bacaan berhuruf Jawa

4. Menulis

Mampu mengungkapkan pikiran, gagasan, pendapat dan perasaan dalam berbagai jenis karangan menggunakan ragam bahasa jawa sesuai unggah-ungguh dan menulis paragraph sederhana berhuruf Jawa.

KOMPETENSI DASAR

1.1 Mendengarkan berita yang disiarkan melalui media elektronik

2.1 berpidato

3.1 membaca nyaring teks non sastra

4.1 menulis surat undangan

BAB I

A. Nyemak

Nyemak Pawarta

Ngrungokake (mirengake) iku saemper karo nyemak, nanging ana wewates kang ndadekake kalorone ana bedane. Ana ing basa Inggris tembunge kang saemper karo ngrungokake yaiku to hear, dene tembung kang saemper karo nyemak yaiku to listen, utawa ing wujud kriyane yaiku hearing lan listening.

Dadi bisa ditegesi nyemak yaiku proses kagiyatan ngrungokake sinandhi lesan kanthi premati, kanggo nggolek pawarta, nangkep isi utawa pesen, sarta mangerteni tegese kang wis diandharake dening pamicara lumantar ujaran utawa basa lesan.

Pawarta minangka prastawa kang diwartakake. Pawarta iku bisa arupa lesan apadene tulisan lan elektronik. Lesan ateges pawarta iku bisa diwartakake dening wong liya kanggo pamiyarsa lumantar swara(radio/telepisi). Tulisan pawarta iku lumrahe kapacak ana ariwarti, kalawarti uga ana ing internet.

Perangan kang nemtokake bobot biji pawarta yaiku :

1. Pawarta kang anyar/aktual

2. Sesambungan karo papan kedadean

3. Sesambungan karo unsur-unsur kang ketut ing sakjrone kedadean

4. Sesambungan karo pagaweyan pamaca/ pamiyarsa

5. Ganepe Pawarta.

Saya akeh gunane pawarta kuwi tumrap pawongan, saya mundhak dhuwur biji pawarta kuwi tumrap dheweke. Para siswa kang kulina ngrungokake pawarta basa jawa mesthine bisa tambah wawasan lan pangertene marang ukara basa jawa.

Kang perlu digatekake nalika ngrungokake pawarta utawa informasi yaiku:

a. mangerteni kanthi cetha masalah kang disampekake

b. mbedakake informasi kang penting lan ora penting

c. nyathet informasi sing bener lan premathi

Gatekna tuladha pawarta radhio ing ngisor iki kang diwacakake dening guru/kancamu!

Assalamu’alaikum wr.wb

Kacilakan Montor Mabur Ing Magetan

Para pamiyarsa, ngaturaken wilujeng ing dalu menika. Pinanggih malih kaliyan kita, Farah Nadia Karima kaliyan Marlita Pramuharti ing pawartabasa Jawi ing dalu punika. Pawarta kagiyaraken lumantar Radhio Emo Lumpat Programa 4 Boyolali

Kacilakan Montor Mabur pase ing desa Geplak, Kecamatan Karas, Magetan, Jawa Timur rikala dina Rebo esuk kira-kira jam setengah pitu ing tanggal 20 Mei 2009, nalika bangsa Indonesia mengeti Hari Kebangkitan Nasional. Montor mabur kang tiba lan kobong mau duweke TNI AU jinis Hercules C-130 nomere A-1325.

Miturut pawarta saka layang kabar lan tivi, montor mabur kasebut budhal saka pangkalan Lapangan Udara Halim Perdanakusuma Jakarta lan arep tumuju dhaerah Biak, Papua. Nanging durung nganti tekan papan kang tumuju, lan nalika arep mampir ing Lapangan Udara Iswahyudi Madiun montor mabur kasebut nemahi kacilakan.

Malah ing kedadeyan iki, luwih saka wong satus nemahi tiwas klebu warga desa sing omahe melu kenteban montor mabur kasebut. Saliyane iku, ana wong 15 kang uga melu nandhang tatu abot lan entheng. Dene omah-omah ing desa kasebut sing kenteban lan ndadekake remuk lan kobonge udakara patang omah.

Ana sing ajur mumur lan ana sing payone remuk tanpa sisa. Kanthi anane kacilakan montor mabur duweke TNI AU kasebut mesthi wae ndadekake warga ing sacedhake pangkalan mau dadi padha jinja. Ing atase ora ngerti apa-apa, ngerti-ngerti ketiban sial.

Sing cetha kacilakan Hercules C-130 duweke TNI AU mau nambahi tansaya akeh dhaftar kacilakan montor mabur duweke TNI AU. Pancen akeh sing kandha yen sejatine montor mabur-montor mabur duweke negara mau akeh sing wis padha tuwa lan kudu diganti. Nanging gandheng kanthi alesan anggaran ora nyukupi, kepeksa montor mabur tuwa isih tetep digunakake kanggo ngangkut wong lan barang-barang liyane.

Para pamiyarsa, mekaten pawarta basa Jawi ingkang saget kita aturaken ing dalu punika, mugi wilujeng ingkang sami pinanggih. Nuwun

Gladhen Mandiri

Rampungna prathelan ing ngisor iki adhedhasar isine pawarta kang wis diwacakake dening Bapak/Ibu guru utawa kancamu kasebut!

1. Sapa kang dadi penyiar radio ing pawarta kasebut? Farah Nadia Karima lan Marlita Pramuharti

Wangsulan : ………………………………………………………………..

2. Ing radhio apa pawarta iku mau kagiyarake? Radhio Emo Lumpat Programa 4 Boyolali

Wangsulan : ………………………………………………………………..

3. Ing ngendi Montor Mabur iku mau nemoni Kacilakan? ing desa Geplak, Kecamatan Karas, Magetan, Jawa Timur

Wangsulan : ………………………………………………………………..

4. Apa kang dadi sebabe montor mabur iku mau nemoni kacilakan? Amarga sejatine montor mabur-montor mabur iku sing wis padha tuwa lan kudu diganti

Wangsulan : ………………………………………………………………..

5. Montor Mabur kang tiba iku mau duweke sapa? TNI AU

Wangsulan : ………………………………………………………………..

6. kepriye kedadeane kacilakan montor mabur iku miturut pawarta saka layang kabar lan tivi? montor mabur kasebut budhal saka pangkalan Lapangan Udara Halim Perdanakusuma Jakarta lan arep tumuju dhaerah Biak, Papua. Nanging durung nganti tekan papan kang tumuju, lan nalika arep mampir ing Lapangan Udara Iswahyudi Madiun montor mabur kasebut nemahi kacilakan.

Wangsulan : ………………………………………………………………..

7. apa jenenge montor mabur kang tiba ing pawarta kasebut? Hercules C-130 nomere A-1325

Wangsulan : ………………………………………………………………..

8. Apa sebabe TNI AU ora tuku montor mabur kang luwih modheren? Amarga anggaran ora nyukupi

Wangsulan : ………………………………………………………………..

Kembali ke Daftar isi Soal, Kunci, Materi Basa Jawa SD, SMP, SMA/SMK

B. MICARA

PIDHATO

Pidhato utawa sesorah yaiku njlentrehake gagasan ing sangarepe wong akeh, ing sawijining adicara tartamtu supaya wong akeh mangerteni isine kanthi ancas (tujuan) ngajak, nakenake, menehi katrangan lan nyenengake wong liya.

Perangan-perangane pidhato , yaiku :

1. Uluk salam / salam pambuka

Tuladha :

• Kula nuwun,

• Assalammu’alaikum Wr. Wb.

2. Atur pakurmatan

Tuladha :

• Para pinisepuh, sesepuh, para bapak saha ibu ingkang satuhu kinabekten.

• Ingkang kula bekteni Bapak Kepala Sekolah, para bapak saha ibu guru SMPN 3 Colomadu, ingkang kula kurmati para karyawan-karyawati, saha ingkang kula tresnani para siswa kelas VI, VII, VIII SMPN 3 Colomadu.

3. purwaka basa

a. Puji syukur dhateng ngarsaning Gusti ingkang Maha Kuwasa

Tuladha :

• Saderengipun kula ngandharaken wosing pepanggihan wonten ing siyang menika, mangga kula dherekaken ngaturaken puja lan puji syukur dhumateng ngarsanipun Gusti Ingkang Murbeng Dumadi, ingkang sampun maringi kawilujengan dhumateng kula lan panjenengan. Katitik panjenengan sedaya taksih saged ngrawuhi pepanggihan wonten ing siyang menika.

• ingkang sepisan sumangga kula panjenengan sedaya ngonjukaken puja-puji sukur dhumateng Gusti Ingkang Maha Agung, awit kanthi kawelasanipun kula panjenengan sedaya taksih saged makempal wonten panggenan mriki kanthi wilujeng boten wonten alangan satunggal punapa.

b. Atur Panuwun marang tamu undangan

Tuladha :

• Sugeng enjing saha sugeng rawuh kula aturaken dhumateng Bapak Kepala SMPN 3 Colomadu ingkang kinurmatan, bapak saha ibu guru SMPN 3 Colomadu ingkang pantes sinambrama ing pamboja, parasiswakelas VI, VII, VIII ingkang satuhu kinasihing Gusti, waradi nipun dhumateng para rawuh kakung saha putri, wredha mudha minulya.

• Bapak Ibu Guru ingkang kinurmatan, saha para siswa-siswi sedaya, kula sulihsalira saking panawung krida ngaturaken agung matur nuwun amargi bapak saha ibu guru sedaya saged rawuh wonten ing adicara pepisahan menika.

4. Surasane basa / isi pidhato

Tuladha :

• Para rawuh ingkang kinurmatan, wonten ing kalodhangan menika, kula kadhawahan sampur supados ngandharaken bababagan…

• Para rawuh ing kang satuhu minulya, wonten ing siyang menika, kula sulih salira (perwakilan) saking … badhe ngaturaken babagan …

5. Dudutan

Tuladha :

Sepisan malih, sak menika kita kalebu generasi panerus kamardikan, Pramila kita nggadhahi kewajiban nerusaken perjuangan para pejuang ingkang rumiyin Saha nggulawentah utawi ngrembakakaken Negari Indonesia menika. Ampun ngantos kamardikan menika kita tindakaken kanti ngawontenaken adicara kang tanpa guna,.amargi kamardikan boten paringan saking bangsa manca. Ananging saking jasa-jasa para pejuang ingkang pikantuk pitulungan dening Gusti ingkang Maha Agung.

6. Atur pangajab

• Kula sakrencang nyuwun pangestu, mugi-mugi adicara menika saged kaleksanan kanthi wilujeng boten wonten alangan satunggal menapa. Amin

• Para Bapak para Ibu ingkang kinurmatan, sumangga putra lan putri kula panjenengan sedaya kita gulawentah ingkang sahe, supados samangke saged dados generasi-generasi panerus ingkang nggadhahi tanggung jawab dhateng majuning agama, Bangsa lan Negara. Amin.

7. Wasana Basa ( Ukara kang mungkasi pidhato)

• Pungkasaning atur, menawi wonten lepat ing basa saha kiranging subasita, kula nyuwun agunging samudra pangaksami.

• Cekap semanten atur kula. Mbok bilih anggen kula ngaturaken tanggap wacana kathah kalepatan saha kirang kula ngaturaken agunging samudra pangaksami.

8. Salam panutup

matur nuwun,

Wassalammu’alaikum Wr. Wb.

Wacanen Tuladha pidhato ing ngisor iki kanthi premati!

PIDHATO SAMBUTAN KETUA PANITIA

Assalammu’alaikum Wr. Wb.Kula nuwun,

kasarasan, karaharjan, miwah kawilujengan mugi tansah tinampi dhumateng panjenengan sedaya saha kula.

Ingkang kula bekteni Bapak Kepala Sekolah, para bapak saha ibu guru SMPN 3 Colomadu, ingkang kula kurmati para karyawan-karyawati, saha ingkang kula tresnani para siswa-siswi SMPN 3 Colomadu.

Ingkang sepisan sumangga kula panjenengan sedaya ngonjukaken puja-puji sukur dhumateng Gusti Ingkang Maha Agung, awit kanthi kawelasanipun kula panjenengan sedaya taksih saged makempal wonten panggenan mriki kanthi wilujeng boten wonten alangan satunggal punapa.

Bapak Ibu Guru ingkang kinurmatan, saha para siswa-siswi sedaya, kula sulihsalira saking panawung krida ngaturaken agung matur nuwun amargi bapak saha ibu guru sedaya saged rawuh wonten ing adicara pepisahan menika. Salajengipun kula ngaturaken matur nuwun ugi dhateng pengurus OSIS ingkang sampun nyumbangaken tenaga lan penggalihipun saengga adicara menika saged kaleksanan kanthi sae.

Bapak saha ibu guru ingkang kinabekten, wonten ing adicara menika kula minangka panawung krida ngaturaken pangapunten mbokbilih kathah kalepatan anggenipun nyaosi papan palenggahan lan samudayanipun, kula nyuwun agunging pangapunten.

Para siswa siswi SMPN 3 Colomadu ingkang kula tresnani. Mugi2 panjenengan sedaya ingkang sampun ngangsu kawruh wiwit kelas VII dumugi Kelas IX menika, saged nglajengaken piwulangan ingkang sampun dipun-tuladhani dening Bapak utawa Ibu guru saha saged ngetrapaken wonten ing panggenan panjenengan sedaya, mugiya ngilmu menika saged migunani dhateng agama, bangsa saha nagara.Amin.

Para bapak, para ibu guru saha siswa-siswi sedaya ingkang kinurmatan, cekap semanten atur kula. Mbok bilih anggen kula ngaturaken tanggap wacana kathah kalepatan saha kirang kula ngaturaken agunging samudra pangaksami.

nuwun

Wassalammu’alaikum Wr. Wb.

Gladhen Mandiri

Praktekna pidhato kasebut banjur Rampungna pitakonan ing ngisor iki!

1. Ing ngendi pidhato iku mau katindakake? Ing SMPN 3 Colomadu

Wangsulan : ………………………………………………………………..

2. Tulisen apa kang dadi isine ing pidhato kasebut! Pidhato Sambutan Ketua Panitia ing adicara pepisahane kelas VII SMPN 3 Colomadu

Wangsulan : ………………………………………………………………..

3. Apa kang dadi pangajabe ketua panitia marang siswa-siswi kelas VII? Supaya bisa nglanjutake piwulangan kang wis dituladhani dening Bapak utawa Ibu guru lan bisa ngetrapake ing panggonane dhewe-dhewe.

Wangsulan : ………………………………………………………………..

4. Marang sapa wae ketua panitia pepisahan iku ngaturake matur nuwun? Bapak / ibu guru lan pengurus OSIS

Wangsulan : ………………………………………………………………..

5. Apa kang dadi dhasare ketua panitia pepisahan iku ngaturake pangapunten?

Wangsulan : ………………………………………………………………..

Amarga menawa dadi ketua panitia ana kalepatan anggone menehi papan palenggahan lan liya-liyane.

C. MACA WACAN

Maca yaiku sawijining cara kanggo golek informasi utawa katrangan kang ditulis.

Maca uga mujudake katrampilane basa. Kaperang ana telu, yaiku : maca sora, maca batin lan maca endah.

Coba wacan nonsastra ing ngisor iki wacanen kanthi premati, banjur wangsulana pitakone!

DOLANAN JAWA KADHESAK MODHERENISASI

Globalisasi sing ndhesek nilai-nilai tradhisional tumuju nilai modern, ora mung dirasakake ana ing perangan bebrayan sing dianggep baku dening wong tuwa kaya ing bab teknologi apa dene ekonomi, nanging ana donyaning bocah globalisasi uga nyebabake dolanan tradhisional kadhesek tumuju dolanan modheren.

Kaya kang dingendikakake Kepala Sekolah SD Pamardisiwi, Magangan, Baluwarti Solo, Suwita, menawa dolanan bocah-bocah Jawa saiki wis dipinggirake karo dolanan sing luwih modheren."Kahanan iki amarga wolak-waliking jaman ndadekake dolanan bocah-bocah Jawa wis ora didolanake maneh."

Saliyane iku bocah saiki uga kangelan golek papan sing jembar kanggo dolanan. Amarga saiki omah-omahe warga padha dhempet-dhempetan, ora nyisakake papan sing longgar. "Jaman aku isih cilik biyen isih akeh omah sing nduweni latar jembar. Saengga bocah-bocah gampang nggelar dolanan bebarengan. Wektu padhang bulan, wong tuwa padha nglumpuk jagongan Ian bocah-bocahe padha dolanan ing sangisore cahyaning bulan." Pangandikane.

Dolanan bocah-bocah Jawa miturut panganclikane, ngemot ajaran-ajaran luhur sing bisa dianggo patuladhan bocah-bocah ing bebrayan mengkone yaiku babagan gotong-royong, karukunan, kajujuran, tepa slira, kataliten, Ian sapanunggalane.

Sejatine, dolanan bocah-bocah mau apik dianggo ngrabuk jiwa sing luhur mungguhing bocah. Dolanane bocah-bocah Jawa sajatine bisa ndadekake sipat Ian watake bocah mlaku jumbuh karo umure. Dadi ora kaya jaman saiki, nadyan bleger Ian umure isih bocah nanging kadangkala polah tingkahe kaya wong sing wis diwasa.

Narik Kawigaten

Mula saka kuwi Para wong tuwa kudu bisa ngenalake maneh babagan dolanan bocah mau marang putra-putrane. Bab kuwi supaya dolanan bocah-bocah mau bisa bali dianggo dolanan bocah Jawa. Kanggo mujudake pancen kudu digoleki Cara sing bisa narik kawigatene bocah. Nanging upaya kuwi ora kanthi meksa bocah kudu ndolanake maneh, Wong ngenalake bocah marang dolanan sing ana panggonane dhewe. Banjur yen wis ngono, bocah-bocah tembe mburine bisa ngenalake dolanan kuwi marang anak putune.

Ing sekolahan iki para murid isih dikenalake dolanan bocah kaya gobag sodor, liwat mata pelajaran olahraga. Saliyane kuwi, dakkira bocah-bocah sing sekolah ana kene isih ngerti Ian nganggo dolanan lumrahe bocah Jawa. Dolanan kaya lumpatan, engklek, gobag sodor uga dhelikan isih kerep dianggo dolanan. Dene Wakil Kepala Sekolah SD Danukusuman II, Kecamatan Serengan, Solo, Syaebani S.Ag, ngendikake manawa dolanane bocah Jawa sing apik kanggo tuwuhing bocah Ian ndhidhik tingkah laku sing apik iku prelu dilestarekake.

"Dolanan bocah-bocah Jawa saiki wis ora akeh didolanake maneh amarga piranti sing dienggo dolanan wis ora ana kaya jaman biyen," pangandikane.

Dolanan bocah-bocah Jawa iku ndadekake bocah dadi duwe kejujuran Ian tanggung jawab sing dhuwur. Saliyane iku bisa mupuk jiwa seneng gotong royong kayo kanca-kancane." Ana sekolahan iki gobag sodor dilebokake sajroning mata pelajaran olahraga. Sanajan wis kurang cacahe nanging saiki isih ana bocah sing dolanan kaya bocah biyen. Pancen kanggo nguri-uri anane dolanan sing kaya mengkono iku guru lan wali murid amung bisa nyengkuyung. Kabeh gumantung ana bocahe isih gelem dolanan sing kaya mengkono apa ora."

Sakliyane ngupaya kanggo nglestarekake dolanan bocah-bocah kuwi, wong tuwa uga kudu pinter-¬pinter milih dolanan modheren sing ana paedahe lan ndhidhik bocah dadi pinter lan duwe watak kang becik.

Gladhen mandiri

Wangsulana pitakon-pitakon ing ngisor iki adhedhasar wacan kasebut!

1. Apa kang dadi panyebabe dolanan tradhisional iku kadhesek?

Wangsulan : ………………………………………………………………..

2. Kepriye panemumu supaya dolanan tradisional iku tetep lestari lan disenengi bocah ing wektu saiki?

Wangsulan : ………………………………………………………………..

3. Apa gunane dianakake festival utawa lomba dolanan bocah kuwi?

Wangsulan : ………………………………………………………………..

4. Sapa kang ngendika “Kahanan iki amarga wolak-waliking jaman ndadekake dolanan bocah-bocah Jawa wis ora didolanake maneh."iku?

Wangsulan : ………………………………………………………………..

5. Apa kang nyebabake bocah-bocah kangelan golek papan sing jembar kanggo dolanan?

Wangsulan : ………………………………………………………………..

6. Miturut Kepala Sekolah SD Pamardisiwi, ngemot ajaran apa wae Dolanan bocah-bocah Jawa?

Wangsulan : ………………………………………………………………..

7. Sebutna jinising dolanan jawa kanggo bocah-bocah iku kang kokngerteni? 3 wae!

Wangsulan : ………………………………………………………………..

8. Kepriye ngendikane Wakil Kepala Sekolah SD Danukusuman II babagan dolanan bocah-bocah jawa iku?

Wangsulan : ………………………………………………………………..

9. Apa sebabe para wong tuwa kudu bisa ngenalake maneh babagan dolanan bocah mau marang putra-putrane?

Wangsulan : ………………………………………………………………..

10. Kepriye carane wong tuwa milih dolanan modheren sing becik kanggo putrane iku?

Wangsulan : ………………………………………………………………..

D. nulis surat undangan

Layang utawa nawala yaiku basa kang diaturake nganggo tulisan utawa salah sijining piranti komunikasi kang awujud tulisan.

Peprincene gawe layang :

1. SATATA BASA : Alamate layang bisa katulis pojok tengen utawa kiwa ing dhuwur.

2. ADANGIYAH : Tembung pamuji rahayu upamane :

a. Rinengga sugenging pakurmatan.

b. Tansah winantu suka basuki.

c. Kasarasan lan karahayon

3. PURWAKA : Nelakake kabar kaslametane kang kirim layang lan pangarep - arep supaya kang dikirimi uga slamet.

4. SURASA BASA : Isine layang, kekarepane layang.

5. WASANA BASA : Pungkasaning layang, tuladhane :

a. Cukup semene dhisik liya wektu disambung maneh.

6. TITI MANGSA : Nelakake wektu panulisaning layang.

Nawangan, 21 Agustus 2010

7. PEPRENAH : Asale layang saka sapa tuladha :

a. Saking ingkang putra

b. Bapakmu ing omah

c. Ketua/sekretaris (menawa layang undhangan)

8. TAPAK ASMA / TANDHA ASMA : Tanda tangan kang gawe layang.

9. ASMA TERANG : Asma terang sing gawe layang.

Tuladha layang undhangan

PENGURUS OSIS SMPN 3

KABUPATEN SUKOHARJO

Undhangan Tumuju marang :

Pengurus OSIS SMPN 3

Sukoharjo

Kula Nuwun

Kasarasan lan karahayon muga tansah katampa marang para kanca kabeh,

Kanthi lumantare layang iki, muga-muga para kanca kabeh pikantuk ginanjar wilujeng nir ing sambikala saka Gusti Ingkang Maha Agung. amin.

Adhedhasar pambinaan Kepala Sekolah sarta pambina OSIS babagan pengetan kaping wolu “Hari Bahasa Ibu Internasional” mula kanca-kanca Pengurus OSIS SMPN 3 lan perwakilan kelas SMPN 3 diaturi kumpul ing :

Dina/tanggal : rebo, 10 januari 2012

Wanci : jam 14.00 WIK(Wektu Iring kulon)

Mapan ing : Aula SMPN 3 Sukoharjo

Kapreluan : Rembugan (Musyawarah) kegiatan Pengetan “Hari Bahasa Ibu Internasional”.

Cukup semene layang Undhangan iki, muga ndadekna kawigaten lan tak suwun bisa teka dhewe.

Nuwun

Sukoharjo, 7 januari 2012

Ketua Sekretaris

Gladhen Mandiri

Sawise kokwaca lan kokmangerteni tuladha gawe layang undhangan ing dhuwur, saiki coba tulisen peprincene layang undhangan kasebut!

1. Satata Basa

.....................................................................................................................

2. Adangiyah

.....................................................................................................................

3. Purwaka

.....................................................................................................................

4. Surasa Basa

.....................................................................................................................

5. Wasana Basa

.....................................................................................................................

6. Titi Mangsa

.....................................................................................................................

7. Peprenah

.....................................................................................................................

8. Tapak Asma / Tandha Asma

.....................................................................................................................

9. Asma Terang

.....................................................................................................................

UJI KOMPETENSI

Pilihen wangsulan a, b, c, d utawa e minangka wangsulan sing paling bener!

Wacan ing ngisor iki kanggo mangsuli pitakonan nomer 1-5

Assalamu’alaikum wr.wb

Para pamiyarsa, ngaturaken wilujeng ing dalu punika. Pinanggih malih kaliyan kula, Rokhayati ing pawarta basa Jawi ing siyang punika. Pawarta kagiyaraken lumantar Radhio Swara MMC programa Karanganyar.

Kapal patroli duweke kantor Bea Cukai Belawan, Medan kanthi nomer lambung BC-15001 njeblug ing pesisir Labu,Deli Serdang, Jemuah (15/7) bengi. 7 saka 9 petugas sing lagi ngayahi jejibahan patroli tiwas padha sakala.

Sawantara jam candhake, nalika salah sijine anak buwah kapal nedya nguripake genset kanggo mbacutake patroli, ujug-ujug kapal kasebut njeblug banjur kerem menyang dhasaring segara.

Direktur Jendral Bea Cukai, Agung Kuswandono masthekake, njebluge kapal patroli mau murni merga kacilakan wektu gensete arep diuripake. Agung nambahake, para petugas sing dadi korban kuwi pinuju nindakake patroli rutin kanggo ngawekani penyelundupan barang liwat jalur segara.

Para pamiyarsa, mekaten pawarta basa Jawi ingkang saget kita aturaken ing dalu

punika, mugi wilujeng ingkang sami pinanggih. Nuwun.

(Panjebar Semangat Edisi 31 tanggal 30 Juli 2011)

Wassalamu’alaikum wr.wb.

1. Kapal patroli duweke sapa kang njeblug ing pawarta iku?

a. Kantor transmigrasi, medan

b. kantor Bea Cukai Belawan, Medan

c. kantor panyebar semangat

d. Radhio Swara MMC

2. Sapa kang dadi panyiar radhio ing pawarta kasebut?

a. Agung Kuswandono

b. Petugas patroli

c. Rokhayati

d. Agung priyanto

3. Pira kang tiwas ing kedadean iku mau?

a. 7

b. 8

c. 9

d. 10

4. Apa kang dadi sebabe kapal patroli iku mau njeblug?

a. Amarga nalika nguripake kapal patroli, ujug-ujug kapal kasebut njeblug

b. Amarga nalika nguripake nyurung kapal kanggo mbacutake patroli, ujug-ujug kapal kasebut njeblug

c. Amarga nalika mateni genset kanggo mbacutake patroli, ujug-ujug kapal kasebut njeblug

d. Amarga nalika nguripake genset kanggo mbacutake patroli, ujug-ujug kapal kasebut njeblug

5. Sapa jenenge Direktur Jendral Bea Cukai ing pawarta iku?

a. Agung Kuswandono

b. Petugas patroli

c. Rokhayati

d. Agung priyanto

6. Sadurunge nindakake pidhato kudu gawe … dhisik.

a. Dudutan

b. Atur pangajab

c. Cengkorongan

d. Wasana Basa

7. Ing ngisor iki kang perlu digatekake nalika ngrungokake pawarta utawa informasi yaiku …

a. ngrungokake kanthi guneman karo kancane

b. mbedakake informasi kang penting lan ora penting

c. nyathet informasi sing bener lan premathi

d. mangerteni kanthi cetha masalah kang disampekake

8. kang ora kalebu perangane maca, yaiku … .
a. maca sora b. maca batin c. maca endah d. maca demimil

9. kang kudu ana ing surat undhangan yaiku … .
a. panganan kanga rep disuguhake b. tanda tangan kanga rep diundangi c. dhuwit kanggo sing diundangi supaya teka d. dina/tanggal

10. “Kula nuwun utawa Assalammu’alaikum Wr. Wb.” Ing perangan pidhato diarani … .

a. Atur pakurmatan

b. purwaka basa

c. Uluk salam / salam pambuka

d. Surasane basa / isi pidhato

11. “ingkang sepisan sumangga kula panjenengan sedaya ngonjukaken puja-puji sukur dhumateng Gusti Ingkang Maha Murbeng dumadi, awit kanthi kawelasanipun kula panjenengan sedaya taksih saged makempal wonten panggenan mriki kanthi wilujeng boten wonten alangan satunggal punapa.”

Prathelan pidhato iku kalebu perangan … .

a. purwaka basa

b. Atur pakurmatan

c. Uluk salam / salam pambuka

d. Surasane basa / isi pidhato

12. Tembung “Kesimpulan” ing basa jawa diarani … .

a. purwaka basa

b. Atur pakurmatan

c. dudutan

d. Surasane basa

Wacan ing ngisor iki kanggo mangsuli pitakonan nomer 13-16

Katur dhumateng

Bp. Hariyanto

Ing Papahan

Assalamu 'alaikum Wr. Wb.

Winantu sagunging pakurmatan.

Kanthi lumaraping nawala sedhahan, minangka sesulih pisowan kula wonten ing ngarsa panjenengan.

Kanthi kawelasan Gusti Ingkang Maha Agung, kula sabrayat hanggadhahi pangangkah badhe ngawontenaken tasyakuran tuwin pawiwahan kitanaken yoga kula ingkang nami, satrio Bagus Ariyanto mbenjing ing,

Dinten : Minggu Kliwon

Suryo Kaping : 19 September 2011

Wanci : tabuh 09:00 wekdal iring kilen ~ sak bibaripun.

Mapan ing : Griya kula RT.01 RW.02, Dusun Kauman, Kelurahan Pacitan, PACITAN

Setuhu badhe damel bombong saha mongkoging manah kula sabrayat, mbok bilih dhangan ing penggalih saha sepen ing sambekala, bapak/ibu saha sederek sekalian keparenga rawuh hangestreni saha paring puja pangastuti dhumateng yoga kula sri pengantin, supados dados putra ingkang shaleh saha ngabekti dhumateng tiyang sepah kekalih, amin.

Wasan kula sagotrah hangaturaken agunging panuwun saha nyuwun lubering pangaksami

sadaya kekirangan dalah kalepatan kula.

Wassalamu 'alaikum Wr. Wb.

Pacitan, 16 September 2011

Atur Taklim Kula,

ttd

Kulawarga Bp. SUGENG RIYADI

13. Undhangan kasebut kang diarani satata basa yaiku ... .

a. Bp. Hariyanto Ing Papahan

b. Dinten : Minggu Kliwon

c. Mapan ing : Griya kula RT.01 RW.02, Dusun Kauman, Kelurahan Pacitan, PACITAN

d. Kulawarga Bp. Sugeng Riyadi

14. Ing ngendi griyane Bp. Sugeng Riyadi iku?

a. Ing Papahan

b. RT.01 RW.02, Dusun Kauman

c. RT.02 RW.01, Dusun Kauman

d. RT.01 RW.02, dusun Papahan

15. Layang undhangan kasebut digawe tanggal pira?

a. 19 September 2011

b. 19 September 2010

c. 16 September 2010

d. 16 September 2011

16. Apa kang dadi pangangkahe Kulawarga Bp. Sugeng Riyadi ing undhangan kasebut?

a. nganakake tasyakuran mantu

b. nganakake tasyakuran lan pawiwahan kitanan

c. nganakake tasyakuran mbangun omah

d. nganakake tasyakuran kondangan amarga putrane lulus kuliyah

17. Isin utawa kekarepane ing perangan gawe layang diarani … .

a. purwaka

b. surasa basa

c. tapak asma / tandha asma

d. asma terang

18. unen - unen kang duwe teges kosok balen diarani … .

a. Sanepa

b. Saloka

c. Bebasan

d. Paribasan

19. “Kebo ilang tombok kandhang” saloka iku nduweni teges … .

a. wong tuwa njaluk wuruk marang wong enom

b. kebo kang larang regane

c. wis kelangan ngetokake wragat maneh kanggo nggoleki malah ora ketemu

d. kebone ilang saka kandhang

20. unen-unen kang nduweni teges nindakake pagawean kanthi ora duwe kamelikan apa-apa yaiku … .

a. Sepi ing pamrih rame ing gawe

b. Sadawa-dawane lurung isih dawa gurung

c. Jer basuki mawa beya

d. Tulung menthung

B. Garapen pitakon-pitakon ing ngisor iki kanthi premati !

1. njlentrehake gagasan ing sangarepe wong akeh, ing sawijining adicara tartamtu supaya wong akeh mangerteni isine kanthi ancas (tujuan) ngajak, nakenake, menehi katrangan lan nyenengake wong liya diarani … . sesorah

2. sawijining cara kanggo golek informasi utawa katrangan kang ditulis diarani … .

Maca

3. Pawarta kang diwartakake dening wong liya kanggo pamiyarsa lumantar swara(radio/telepisi) diarani pawarta … . lesan

4. pawarta kang kapacak ana ing ariwarti utawa kalawarti diarani pawarta … . Tulisan

5. “Cekap semanten atur kula. Mbok bilih anggen kula ngaturaken tanggap wacana kathah kalepatan saha kirang kula ngaturaken agunging samudra pangaksami.” Prathelan pidhato iku kalebu perangan … .wasana basa

6. “Kula sakanca nyuwun pangestu, mugi-mugi adicara ing aiyang punika saged kaleksanan kanthi wilujeng boten wonten alangan satunggal menapa. Amin”Prathelan pidhato iku kalebu perangan … . Atur pangajab

7. perangan kang nelakake kabar kaslametane kang kirim layang lan pangarep - arep supaya kang dikirimi uga slamet diarani ... . Purwaka

8. perangan kang nelakake wektu panulisaning layang diarani ... . titi mangsa

9. unen-unen kang ajeg panganggone, mawa teges entar, ora ngemu surasa pepindhan diarani … . Paribasan

10. unen-unen “Palang mangan tandur” nduweni teges … . wong kang diwenehi kapercayan njaga nanging malah ngrusak

C. Wangsulana pitakon-pitakon ing ngisor iki kanthi pratitis !

1. Apa kang diarani nyemak kuwi?

Wangsulan : ……………………………………………………………………………………………

nyemak yaiku proses kagiyatan ngrungokake sinandhi lesan kanthi premati, kanggo nggolek pawarta, nangkep isi utawa pesen, sarta mangerteni tegese kang wis diandharake dening pamicara lumantar ujaran utawa basa lesan

2. Coba gawenen tuladha Perangan pidhato Atur Panuwun marang tamu undangan iku!

Wangsulan : ……………………………………………………………………………………………

(kawicaksanan guru)

3. apa kang kudu ditindakake supaya bisa nampa pidhato kang kasemak?

Wangsulan : ……………………………………………………………………………………………

1. Nggambarake sajroning pikiran. Kanthi nggambarake kasebut bisa ndhapuk citraan, kang luwih nggampilake isining pidhato.

2. Ngumpulake katrangan. Nalika nyemak kudu ngumpulake katrangan manawa isining pidhato mau arupa pethilan-pethilan katrangan, arupa pambandhing katrangan kang beda.

3. Ngajokake pitakonan. Pitakonan kang dikarepake werna loro, yaiku pitakonan amarga durung cetha, kang kaping loro pitakonan kang nuntun isining pidhato.

4. Manggihake pola organisasi informasi. Supaya luwih gampang dimangerteni pola informasi apa kang digunakake ( deskripsi, urutan, pambandhing, sebab akibat lsp.)

5. Nyathet katrangan kang wigati. kanggo nggampangake nampa isi pidhato bisa kacathet kanthi bagan, utawa cengkorongan

4. Sebutna Perangan-perangane pidhato kuwi?

Wangsulan : ……………………………………………………………………………………………

Uluk salam / salam pambuka, Atur pakurmatan, purwaka basa, Surasane basa / isi pidhato, Dudutan, Atur pangajab, Wasana Basa, Salam panutup

5. Coba gaweya tuladha layang undhangan kanthi tema sagaduke pamikirmu!

Wangsulan : ……………………………………………………………………………………………

(Miturut panemu siswa)

Pelajaran II

STANDAR KOMPETENSI

1. Mendengarkan

Mampu mendengarkan dam memahami wacana lisan dalam berbagai ragam bahasa Jawa

2. Berbicara

Mampu mengungkapkan pikiran, pendapat, gagasan dan perasaan secara lisan melalui bercerita dan berdialog dalam berbagai ragam bahasa jawa sesuai unggah-ungguh

3. Membaca

Mampu membaca bacaan sastra, non sastra dalam berbagai teknik membaca dan ba-caan berhuruf Jawa

4. Menulis

Mampu mengungkapkan pikiran, gagasan, pendapat dan perasaan dalam berbagai jenis karangan menggunakan ragam bahasa jawa sesuai unggah-ungguh dan menulis para-graph sederhana berhuruf Jawa.

KOMPETENSI DASAR

1.1 Mendengarkan berita yang disiarkan melalui media elektronik

2.2 Bercerita tentang pengalaman yang berkesan

3.2 Membaca indah cerkak dan tembang sinom

4.2 Menulis dua paragraf berhuruf Jawa

BAB II

PARIWISATA

Apersepsi

Ing wektu-wektu preinan kayata pas lebaran, natal, taun anyar, lan taun ajaran anyar, akeh papan pariwisata sing dikebaki dening para wisata kang padha plesir ngenggar-enggar penggalih. Ora tuwa ora enom, ora sugih ora mlarat, ora wong pinter ora wong bodho pancen bener kabeh padha mbutuhake kabutuhan wisata. Mesthi wae kabutuhan wisata mau katindakake yen kabu-tuhan pokok kayata papan, sandhang lan pangan wis kacukupan. Ing Indonesia mligine, akeh papan kang kanggo pariwisata. Panggonan kang wis kondhang ing antarane pulo Bali, Candi Borobudur, Candi Prambanan, ing Ngayogyakarta pasisir kang kondhang yaiku parangtritis, Ba-ron, Krakal, kuku p lan isih akeh maneh. Pariwisata iku mau bisa kanggo ngurangi beban urip supaya ora gampang stres.

A. Nyemak

Nyemak Pawarta

Ing bab 1 wus kajlentrehake babagan pangertenan pawarta. Sak bubare para siswa ngrungokake pawarta diajab para siswa bisa gawe simpulan saka pawarta kang disemak. kesim-pulan yaiku rumusan cerkak saka loro utawa luwih pernyataan kang handuweni hubungan. Nyimpulake pawarta berarti nanggepi pernyataan-pernyataan ana ing pawarta. Nalika menehi tanggepan kowe bisa ngutarake setuju utawa ora setuju marang pawarta kang nembe dirungo-kake.

Bab-Bab kang kudu digatekake nalika menehi tanggapan yaiku:

1. Tanggapan iku sak mestine disampekake mawa uraian kang cekak, padhat lan disusun kanthi apik.

2. Permasalaham utawa bab kang ditanggapi kudu cetha

3. Tembung-tembung lan ukara sing digunakake kudu gampang dingerteni utawa dipahami

4. Tanggapan iku kudu diwenehi alesan kang logis, bisa uga ditambahi fakta lan bukti-bukti kang relevan(nduweni Hubungan).

Gatekna tuladha pawarta ing ngisor iki kang diwacakake dening guru/kancamu!

Assalamu’alaikum wr.wb.

Para pamiyarsa, ngaturaken wilujeng ing dalu punika. Pinanggih malih kaliyan kula, Bisri, Supanji ing pawarta basa Jawi ing dalu punika. Pawarta kagiyaraken lumantar Radhio Swara Birawa mudha Programa 4 Karanganyar.

Dina Minggu, tanggal 13 November 2011, Dinas Pariwisata Bali nyathet menawa tingkat kun-jungan para turis saka Amerika Serikat ing Bali nglakoni paningkatan kang dhuwur lan saiki ma-pani peringkat 10 gedhe amarga cacahe para turis kang akeh. Wis kecathet saksuwene periode Januari nganti September taun iki tingkat kunjungan wisatawan Amerika Serikat ing Bali kurang luwih 64.200 wisatawan utawa mundhak 21,6 persen menawa dibandingake karo periode taun wingi.

Kepala Dinas Pariwisata Bali Ida Bagus Subhiksu marang beritabali.com ngandharake tingkat kunjungan wisatawan Amerika ing taun-taun ngarep mesthi nglakoni paningkatan, nyusul rawuhe Presiden Amerika Barak Obama ing Bali bebarengan adicara KTT Asia Timur. Rawuhe Obama mesthine bakal nggawa dampak kang positif kanggo majuning pariwisata Bali.

Ida Bagus Subhiksu ngandharake iku mau bisa menehi sawijining gegambaran kang becik babagan Bali, kang baku segi keamanan, piyambake wae wis nate ning Bali, dadi masyarakat Amerika liyane bakal nduweni greget saprelu plesiran ing Bali. tekan wektu iki tingkat kunjungan wisatawan ing Bali isih didominasi dening wisatawan Australia kanthi tingkat kunjungan luwih saka 580.000 wisatawan utawa mundhak 28 persen saka periode Januari nganti September taun iki. Subhiksu wis yakin ing pungkasan taun iki target kunjungan wisatawan cacah 2,7 yuta mesthi bakal kelakon.

Para pamiyarsa, mekaten pawarta basa Jawi ingkang saget kita aturaken ing dalu punika, mugi wilujeng ingkang sami pinanggih. Nuwun (beritabali.com)

Gladhen Mandiri

Rampungna prathelan ing ngisor iki adhedhasar isine pawarta kang wis diwacakake dening Bapak/Ibu guru utawa kancamu kasebut!

1. Sapa kang dadi penyiar radio ing pawarta kasebut?

Wangsulan : …………………………………………………………………

Wangsulan : Bisri Supanji

2. Ing radhio apa pawarta iku mau kagiyarake?

Wangsulan : …………………………………………………………………

Wangsulan : Radhio Swara Birawa mudha

3. Coba jlentrehna kanthi ringkes kedadean ing dina minggu, tanggal 13 November 2011 miturut pawarta kasebut?

Wangsulan : …………………………………………………………………

Wangsulan : Dinas Pariwisata Bali nyathet ing periode Januari nganti September taun iki tingkat kunjungan wisatawan Amerika Serikat ing Bali kurang luwih 64.200 wisa-tawan utawa mundhak 21,6 persen menawa dibandingake karo periode taun wingi lan mapani peringkat 10 gedhe.

4. Kepriye panemumu babagan kedadean ing dina minggu, tanggal 13 November 2011?

Wangsulan : …………………………………………………………………

Wangsulan :(Miturut Panemu Siswa)

5. Pira cacahe wisatawan Amerika Serikat kang plesiran ing Bali periode Januari nganti September ?

Wangsulan : …………………………………………………………………

Wangsulan : Kurang luwih 64.200 wisatawan

6. Kena ngapa Barak Obama rawuh ing Bali?

Wangsulan : …………………………………………………………………

Wangsulan : amarga ana adicara KTT Asia Timur

7. Pirang yuta targete Subhiksu ngenani kunjungan wisatawan ing pungkasan taun iki? Wangsulan : …………………………………………………………………

Wangsulan : 2,7 yuta wisatawan

8. Kapethik saka ngendi pawarta radhio kasebut?

Wangsulan : …………………………………………………………………

Wangsulan : beritabali.com

9. Coba jlentrehna kanthi ringkes apa kang dadi isine pawarta kasebut?

Wangsulan : …………………………………………………………………

Wangsulan :(Miturut Panemu Siswa)

10. Menawa Barak Obama sida ning Bali, kepriye udakara tumindake masyarakat Amerika liyane?

Wangsulan : …………………………………………………………………

Wangsulan : bakal nduweni greget saprelu plesiran ing Bali

B. MICARA

Pengalaman kang nyenengake

Tuladha crita Pengalaman kang nyenengake ing ngisor iki wacanen lan satitekna!

"piknik menyang parangtritis"

Wektu semana dinane setu ngepasi karo preinan sekolah 2011, aku lan kulawargaku plesir me-nyang parangtritis. Aku lan kulawargaku mangkat saka ngomah wanci jam 07.00 esuk. Saka Colomadu menyang Parangtritis kang kalebu wewengkon Jogja mbutuhake wektu 2 nganti 3 jam. Tekan Parangtri-tis jam 9.15 . Sabanjure metu saka mobil adhiku banjur mlayu menyang pante ananging tak oyak lan tak kandani manawa yen keceh aja menyang tengah-tengah amarga ombake gedhe.

Aku lan adhiku gawe gunung-gunungan saka wedhi ing sapinggire pante, ibu lan bapak ku ngawasi karo mirsani pante kang endah. Aku lan adhiku banjur keceh sirat-siratan banyu, se-mana uga ibu lan bapakku melu dolanan sirat-siratan banyu. Kabeh klambine padha teles kebes. Aku, adhik, Bapak lan Ibuku padha seneng sinambi ngguyu amarga kahanan ing pante parangtri-tis kuwi pancen nyenengake.

Adhiku nyawang ing dhuwur ana layangan kang awujud manuk elang, banjur adhiku pengin lan matur marang Ibu supaya ditukokake layangan kang awujud manuk elang kuwi mau. Sawise matur marang Ibu, banjur ibu ngeterake adhik menyang wong kang dodolan layangan. Layangan kang awujud manuk elang iku mau regane Rp.10.000. Ibu mundhut layanga cacah loro, werna abang kanggo adhiku lan werna unggu kanggo aku. Aku lan adhiku seneng banget amarga ditukokake layangan kang awujud manuk elang. Layangan iku mau mabur kanthi cepet amarga angine gedhe tenan.

Jam 12.15 aku lan kulawargaku padha leren, ngaso menyang warung saprelu nedha awan. Sinambi nunggu, aku lan kulawargaku sholat bareng. Sawise rampung, aku lan kulawar-gaku padha ngumpul maneh ing warung iku mau. Ing kono wis sediya iwak kakap cacah loro lan iwak gurameh ya cacah loro. Bapak lan ibu dhahar kalih kakap, aku lan adhiku milh karo iwak gurameh.

Sawise rampung, aku lan kulawargaku mampir ing malioboro, ing kono ana akeh wong dodolan, kayata kaos, klambi, gelang, kalung, sepatu lan sapiturute. Aku dipundhutake kaos gambar Gathotkaca lan sandal. Adhiku ya didipundhutake kaos gambar wrekudara lan sandal. Blanja ing Malioboro tumeka jam 4 sore banjur bali menyang ngomah. Tekan ngomah jam 6.

Gladhen Mandiri

Sawise maca tuladha crita Pengalaman kang nyenengake ing dhuwur mesthine ing piki-ranmu wis ana gegambaran kepriye anggone carane crita kuwi.

Coba tindakna parentah ing ngisor iki!

1. Eling-elingen pengalamanmu kang nyenengake

2. Menawa wus eling cobanen critakna pengalamanmu kuwi mau marang kanca sa-bangkumu nganggo basamu dhewe.

3. Menawa wis rampung anggone crita, gentian kancamu kang crita lan kowe kang ngrungokake genti.

4. Menawa wis padha crita marang kanca sabangku, saiki maju siji-siji ing ngarep kelas saprelu crita pengalamane dhewe kang wus dicritakake marang kancane mau.

Wangsulan : para siswa nindakake parentah ing dhuwur kanthi arahan guru. Ing sajrone para siswa nyritakake pengalaman marang kancane, Bapak/Ibu guru maringi biji. Bisa uga maringi biji ing wektu siswa maju siji-siji ing ngarep kelas Manawa wektune nyukupi.

C. MACA

1. Maca endah cerkak pariwisata

Crita cekak yaiku wacan sing klebu cerita narasi lan isine nyritakake prastawa sing dila-koni paraga kanthi urutan wektu tinamtu. Titikane crita cekak yaiku ana kedadeyan, ana paraga, ana isi crita, lan ana wektu kadadeyan.

Cerkak ing ngisor iki wacanen kanthi premati!

“Es-ipun ingkang rasa jeruk utawi melon, Pak?”. Pitakonanku marang penumpang kang tuku es. “wis sadhengah-dhengah ora papa”. Wangsulane Bapak iku. Ora suwe saka kedadean iku ana bocah cilik nangis ing samburiku, lan Bapak bocah kuwi mau njawil tanganku banjur ngendikan “Dhek, es-e papat diwadhahi plastik ya!”. Nganti kaget ang-gonku ngadeg ing sangarepe. “nggih, nggih Pak”. Swaraku rada ndredeg amarga krungu pesenen es cacah papat. “wis ngger, aja nangis maneh ya, iki wis dipundhutake es Bapak”. Swara Bapak iku mau sinambi ngelus-elus sirahe bocah kang nangis mau. Tanpa rasa isin aku dodolan es ing sajerone bis kang kahanan ing kono pancen panas lan sumpeg.

Sesasi maneh sekolahku arep nganakake pariwisata utawa piknik menyang Candhi Borobudur lan Ngayogyakarta. Kabeh siswa wajib melu piknik iku mau amarga wus dadi program taunan ing sekolahanku kanthi mbayar 75 ewu. Kanggo kanca-kancaku sing wong tuwane duwe duit, piknik iki perkara sing gampang. Ananging kanggo aku sing wis ora duwe bapak, lan ibuku amung dodolan janganan ana pasar, dhuwit semono rasane pancen abot banget. Yen mung ngejibke ibu, aku ora tega, amarga aku duwe adhi loro sing sekolah SD lan butuh beaya kang akeh. Saengga aku duwe pamikiran, wiwit sesasi kepungkur aku arep dodolan es kucir ing sekolahanku lan sawise mulih arep tak bacutake anggonku dodolan menyang terminal kang ora adoh saka sekolahanku.

“Candhi Borobudur, ya Candhi kang gedhe, endah kang wis kondhang ing donya minangka sawijining kaelokan donya. Ngertiku amung kuwi, apa kang takdeleng ing Ko-ran-koran lan tipi. amarga nganti aku kelas 2 SMP saiki durung tau blas menyang Candhi Borobudur. Mulane aku kudu melu, lan aku ora isin anggone dodolan es kucir menyang sekolahan lan terminal supaya aku bisa mbayar kanggo piknik kuwi mau.” Gunemku ing ati.

Gladhen mandiri

Wangsulana pitakon-pitakon ing ngisor iki adhedhasar wacan kasebut!

1. Ana ngendi anggone bocah mau dodolan es kucir?

Wangsulan : ……………………………………………………………

Wangsulan : ing sekolahan lan terminal

2. Bocah kuwi mau kepingin banget piknik menyang ngendi?

Wangsulan : ……………………………………………………………

Wangsulan : Candhi Borobudur

3. Kena ngapa bocah kuwi dodolan es kucir?

Wangsulan : ……………………………………………………………

Wangsulan : amarga kepingin piknik menyang Borobudur kang diwajibake saka sekolahane kanthi mbayar 75 ewu, lan ora tega Manawa njaluk dhuwit marang Ibu.

4. Kepriye kahanan kulawargane bocah iku?

Wangsulan : ……………………………………………………………

Wangsulan : wis ora duwe bapak, ibune dodolan janganan ana pasar lan

duwe adhi loro sing sekolah SD.

5. Kepriye panemune bocah iku marang candhi Borobudur?

Wangsulan : ……………………………………………………………

Wangsulan : Candhi Borobudur yaiku Candhi kang gedhe lan endah kang wis kond-hang ing donya minangka sawijining kaelokan donya

6. Kepriye panemumu marang bocah iku?

Wangsulan : ……………………………………………………………

Wangsulan : (Miturut Panemu Siswa)

7. Apa kang kok tindakake menawa sekolahanmu nganakake piknik ing candhi Borobudur?

Wangsulan : ……………………………………………………………

Wangsulan : (Miturut Panemu Siswa)

8. Coba bandingna antarane watak kang diduweni bocah iku karo watak kang kokduweni?

Wangsulan : ……………………………………………………………

Wangsulan : (Miturut Panemu Siswa)

2. Nembangake tembang sinom

Tembang Macapat uga diarani tembang cilik yaiku tembang kang duwe paugeran cacah 3 kaya ing ngisor iki :

1. Guru gatra : yaiku cacahing larik, saben sapada

2. Guru wilangan : yaiku cacahing wanda saben sakgatra

3. Guru lagu : yaiku tibaning swara ing pungkasan gatra / dong-ding

Pathokane tembang Macapat

No Tembang Guru Gatra

I II III IV V VI VII VIII IX X

10.

11. Pocung

Maskumambang

Gambuh

Megatruh

Kinanthi

Asmarandana

Mijil

Pangkur

Durma

Sinom

Dhandhangula 12u

12i

12u

10i

12a

10i 6a

10u

11i

16a 8i

12i

10e

8e 12a

10i

7u -

12u

9i -

7a -

6u -

8a -

12a

12i -

Satitekna Tembang sinom ing ngisor iki!

Tembang sinom (Laras Pelog Pathet Nem)

watake grapyak, sumanak, renyah

Nulada laku utama,

Tumrape wong Tanah jawi,

Wong agung ing Ngeksiganda,

Panembahan Senopati,

Kepati amarsudi,

Sudane hawa lan nepsu,

Pinepsu tapa brata,

Tanapi ing siyang ratri,

Amamangun karyenak tyasing sesama.

Saka Serat Wedhatama anggitan KGPAA Sri Mangkunegara IV.

Gladhen mandiri

Tembang sinom ing dhuwur tembangna kanthi titilaras kang trep!

Wangsulan : sawise para siswa nyoba/ajar nembangake tembang sinom, saben meja utawa saben siswa maju saprelu nembangake tembang sinom. Bapak/Ibu guru marigi biji.

PAIKEM 3

D. Nulis

Nulis aksara jawa

Ing wektu SD mesthine kowe wis padha dikenalake babagan wujud aksara jawa kuwi, ing ngisor iki ana tulisan aksara jawa kang cacah 20, coba satitekna kanthi tliti!

a n c r k

ha na ca ra ka

d t s w l

da ta sa wa la

p d j y v

pa dha ja ya nya

m g b t q

ma ga ba tha nga

Pasangan Aksara Jawa

a. Pasangan sing wutuh/ padha karo aksarane

Sing dikarepake wutuh yaiku pasangan lan aksarane padha persis, amung beda papan panulisane. Aksara mapan jejer salumrahe, dene pasangan mapan ana sangisore aksara sing dipasangi. Pasangan sing wutuh yaiku: ra, ya, ga, nga: rR, yY, gG, zZ

b. Pasangan sing arupa aksara tugel ngarep

Sing dikarepake pasangan kasebut padha karo aksaralegena nanging perangan ngarep diilangi utawa ditugel. Panulise pasangan sing tugel ngarep ana ing sisihe aksara utawa jejer. Sing kalebu pasangan tugel ngarep yaiku : aH, pP, sS

c. Pasangan sing katulis kaya aksara sing tugel burine

Pasangan aksara Jawa sing tugel buri iku katulis ana sangisore aksara sing dipasangi. Wujude aksara legena sing ilang perangan mburi, yaiku kK, tT, lL

d. Pasangan sing wujude tugel ngarep lan buri

Pasangan aksara Jawa sing tugel perangan ngarep lan buri, ateges sing isih amung perangan tengah. Panulisane ana sangisore aksara sing dipasangi yaiku: dD, qQ

e. Pasangan sing owah panulisane gandheng

Pasangan sing owah iku ora ana miripe karo aksara legena. Ana sandhangan owah sing panulisane gandheng aksara sing dipasangi lan ana sing pisah. Sing panulisane gandheng yaiku pasangan fF, wW, nN, vV

f. Pasangan sing owah panulisane pisah karo aksara sing dipasangi

Panulisane pasangan sing owah ana sangisore aksara sing dipasangi. Sing kalebu pasangan sing owah saka wujude aksara legena lan panulisane dipisah yaiku: cC, jJ, mM, bB

Gladhen mandiri

Sawise Bapak/Ibu Guru nerangake babagan aksara lan pasangane ing dhuwur, coba rong para-graph ing ngisor iki gantinen nganggo aksara jawa kanthi tekun lan tliti!

Ngayogyakarta kalebu salah sawijining papan wisata sing kondhang sawise pulo Bali. Akeh papan wisata ing tlatah Ngayogyakarta Hadiningrat sing bisa kanggo plesir para wisata wiwit saka wisata alam, wisata budaya, wisata sejarah, wisata ilmiah, wisata seni, lan liya-liyane.

Wisata alam sing kondhang ing tlatah Yogja antarane wisata alam ing Kaliurang. Ing pa-pan wisata iki para wisata bisa ndelok kaendahaning alam pegunungan lan Gunung Merapi sing isih aktif ngetokake lahar. Bisa uga nindakake munggah gunung, kemah ing tlatah Bebeng, utawa nonton prosesi budaya labuhan ing Gunung Merapi sing diadani ing Dhusun Kinahrejo, Kaliurang.

Papan kanggo nggarap :

…………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………

Wangsulan :

?z[yog-@/tkXbuslhswijini=ppnWistsi=[konD=swi[spu[lo*l i.

a[khppnWistai=tLth[k[nsi=bisk=[gopLesi/prwistwiwitSkwista lm\wistbufy,wistsejrh,wistIlMiyh,wistsenilnLiyliy[n.

?wistalmHikuanTr[nkliaur=.ai=ppnWistaikiprwistbisnFe[lokK[a nFanNi=almPegunu=znLnG|nu=merpi.bisaugninFkK[kmu=ghgunu=,[kmhai=tLth [b[b=,autw[no[nTonB|fylbuanHi=gunu=merpisi=fiafniai=dusunKinaRe[jo, kliaur=.

UJI KOMPETENSI

Pilihen wangsulan a, b, c, d utawa e minangka wangsulan sing paling bener!

Pawarta ing ngisor iki kanggo mangsuli pitakonan nomer 1-6

Wisata agro museum Gula jawa tengah “gondang baru”

Pabrik gula gondang baru diedege ing taun 1860 dening pamarentah Landa, kanthi jeneng pabrik Pabrik Gula Gondang Winangoen. Sekawit pabrik iki nggunakake mesin sing tur-bine dilakokake dening banyu sing diilekake saka kali. Sawise James Watt nemokake mesin uap, kanggo nggedhekake lan nambah asile produksi anggone nggiling banjur nggunakake mesin uap kanggo nglakokake mesin.

Mesin uap sing tua dhewe ing PG. Gondang Baru yakuwi ; B LAHAYE lan BRISSO-NEANT gaweane Negara Prancis taun 1884 sing nganti sakiki isih bisa digunakake kanthi apik lan bisa ngasilake gula kanthi mutu istimewa kang njalari dadi daya tarike para wisatawan.

Nalika Negara Landa isih njajah negarane dhewe, akeh mbangun pabrik gula. Ing pulo Jawa cacahe luwih ana 180 pabrik. Jawa tengah thok wae ana 50 pabrik gula. Ananging, nalika Jepang nguwasani negarane dhewe, akeh pabrik sing dirusak apadene sing didadekake markas utawa kanggo kapreluan liyane dening tentara Jepang. Uga amarga saya suwe saya akeh pendhudhuke ing Indonesia, njalari sudane lahan pertanian banjur pabrik gula kekurangan bahan baku tebu. Nganti saiki mung kari 8 sing isih tetep nggiling, yaiku ; PG. Jatibarang, PG. Pangka, PG. Sumberharjo, PG. Sragi. PG. Rendeng, PG. Mojo, PG. Tasikmadu, lan PG. Gondang Baru.

Nalika arep ngadhepi Konggres Gula sakndonya XIX ing Jakarta taun 1986. PG. Gondang Baru ing Klaten, Jawa Tengah arep didadekake obyek paneliten lan kunjungan para delegasi peserta konggres. Awit saka prakarsane Gubernur Jawa Tengah ing wektu iku yaiku H. Soepardjo Roestam lan uga saka panyengkuyune Ir. Wiryatmo minangka Direktur Utama PTP XV-XVI (Persero) banjur diedegake Museum Gula Jawa Tengah ing tanggal 11 Septmber 1982.

Nganti saiki museum mau isih karimat kanthi becik malah saya pepak, mangga yen pengin pirsa kepriye mula bukane panggawene gula sepisanan ing Pulo Jawa, kepriye carane nandur tebu, lan kepriye anggone ngolah nganti dadi gula, tindak wae ana ing Museum Gula Gondang Winangun Klaten.

(Kapethik saka Wursita Basa 8 kaca 109, Kabesut sacukupe)

1. Kapan PG. Gondang Baru iku diedege?

a. taun 1884

b. taun 1860

c. taun 1986

d. taun 1982

wangsulan : b

2. Apa gunane mesin uap tumrap pabrik gula?

a. Kanggo nyilikake lan nambah asile produksi anggone.

b. Kanggo nglakokake banyu sing diilekake saka kali.

c. Kanggo nggedhekake lan nambah asile produksi anggone.

d. Kanggo nggedhekake banyu sing diilekake saka kali.

wangsulan : c

3. Kepriye kahanane Mesin uap sing tua dhewe ing PG. Gondang Baru ing wektu saiki?

a. Isih bisa digunakake kanthi apik lan bisa ngasilake gula

b. Wis ora digunakake sanajan nduweni mutu istimewa

c. digunakake kanggo amarga dadi daya tarike para wisatawan

d. Isih bisa digunakake, ananging mutune wis ora apik.

wangsulan : a

4. Ing ngisor iki PG. kang isih nggiling nganti saiki yaiku … .

a. PG. Jatibarang

b. PG. Sumberejo

c. PG. Tasikmadu

d. PG. Gondang Baru

wangsulan : b

5. Apa kang dadi gegayuhane H. Soepardjo Roestam marang Konggres Gula sakndonya XIX ing Jakarta taun 1986 ?

a. PG. Gondang Baru ing Klaten, Jawa Tengah arep didadekake obyek paneliten lan kun-jungan para wisatawan manca.

b. PG. Gondang Baru ing Klaten, Jawa Tengah arep didadekake obyek wisata lan kunjungan para delegasi peserta konggres.

c. PG. Tasikmadu ing Karanganyar, Jawa Tengah arep didadekake obyek paneliten lan kunjungan para delegasi peserta konggres.

d. PG. Gondang Baru ing Klaten, Jawa Tengah arep didadekake obyek paneliten lan kunjungan para delegasi peserta konggres.

wangsulan : d

6. ing ngisor iki paedahe Manawa tindak ing Museum Gula Gondang Winangun Klaten, ka-jaba … .

a. Mangerteni kepriye carane ngakokake sepur kang momot tebu

b. Mangerteni kepriye mula bukane panggawene gula sepisanan ing Pulo Jawa

c. Mangerteni kepriye carane nandur tebu

d. Mangerteni kepriye anggone ngolah nganti dadi gula

wangsulan : a

7. Sing dudu titikane gagasan baku (utama) ing sajroning pawarta yaiku … .

a. Bab sing akeh dhewe diwartakake

b. Bab sing wigati dhewe mula terus dijlentrehake

c. Mujudake saripathine pawata

d. Ditulis kandel dhewe lan dicap miring

wangsulan : d

8. pawarta iku bisa ditampa saka maneka warna, kajaba … .

a. radhio

b. TV

c. Internet

d. Tape rekorder

wangsulan : d

9. Sugeng dalu para miyarsa, pawartos sepisan saking Purworejo. Kathahing ayam ingkang kaserang flu burung kala wingi, setu 25 september dipunmusnahaken dening dinas ke-sehatan sesarengan masyarakat kuwatos menawi virus menika saged pindhah dhateng manungsa.

Pawarta ing dhuwur klebu pawarta … .

a. Politik

b. Ekonomi

c. Kesehatan

d. pariwisata

wangsulan : c

Pawarta ing ngisor iki kanggo mangsuli pitakonan nomer 10-13

Karya wisata menyang pangandharan

Dina iki rasane beda banget, bubar magrib aku wis dandan bagus banget. Amarga ing dina iki sekolahanku arep plesir ing Pangandaran. Wisata iki wis dadi programe sekolahanku kang dianakake setaun sepisan. Aku sarombongan budhal saka sekolahan dina setu bengi jam setengah wolu. Tumuju pante pangandharan, Jawa Barat.

Bis cacah lima sing diisi bocah kelas 8 wis ninggalake sekolahanku. Saurut dalan aku nggatekake kahanan sanjabane bis. Dalan sing menggak-menggok, munggah-mudhun, tegal sawah sing jembar ngulak-ulak, gunung jurang sing katon nguwatiri nambahi endahing sesa-wangan. Saking seneng anggonku nyawang kaendahan alam iku mau, aku banjur keturon.

Jam setengah lima esuk rombongan wis teka hotel edhake pante pangandharan. Bubar sholat subuh aku sakanca mlaku menyang pante kang adoh kurang luwih 400 meter. Telung jam suwene aku sakanca gelut karo banyu segara, keceh lan dolanan banyu bareng. Jam wolu kabeh wis padha ngumpul ana hotel saperlu mangan esuk bareng. Sawise mangan, kabeh rombongan padha bali menyang pante. Aku saklompok nglonggarake mlebu alas cagar alam lan suaka mar-gasatwa. Aku sakanca uga bisa numpak prau motor menyang taman laut. Ing kono katon dha-sare samudra. Maneka warna karang, iwak bisa sinawang kanthi cetha.

Jam loro awan aku sarombongan nerusake laku menyang ojek wisata liyane. Ing tengahe laku padha crita pengalamane dhewe-dhewe. Ana sing rumangsa seneng marem bisa oleh pengalaman teka ngendi-endi. Ana sing seneng banget amarga bisa numpak jet sky lan ana sing kurang marem amarga durung bisa nonton kabeh kaendahan alam ing kono. Iku mau minangka anggonku wisata ing pante Pangandharan.

10. Apa kang njalari bocah iku bisa plesir ing pante Pangandaran?

a. Amarga wisata iku wis dadi program keluargane sing dianakake setaun sepisan.

b. Amarga bocah iku nduwe dhuwit akeh.

c. Amarga wisata iku wis dadi program sekolahane sing dianakake setaun sepisan.

d. Amarga wisata iku wis dadi program sekolahane sing dianakake saksemester sepisan.

wangsulan : c

11. Kena ngapa bocah iku bisa keturon ing bis sadurunge tekan tujuane?

a. Amarga Saking seneng anggone nyawang kaendahan alam saka njero bis.

b. Amarga saka ngomah bocah iku wis ngantuk.

c. Amarga ora seneng anggone ndelok kaendahan alam saka njero bis.

d. Amarga mbayangke kaendahan alam ing Pante Pangandharan

wangsulan : a

12. Apa kang ditindakake bocah iku sawise mangan esuk bareng?

a. bali menyang pante.

b. nglonggarake mlebu alas cagar alam lan suaka margasatwa

c. nerusake laku menyang ojek wisata liyane

d. numpak prau motor menyang tengah laut

Wangsulan : b

13. Ing ngisor iki critane bocah-bocah nalika ing Pante Pangandharan, kajaba … .

a. rumangsa seneng lan marem bisa oleh pengalaman teka ngendi-endi

b. seneng banget amarga bisa numpak jet sky

c. kurang marem amarga durung bisa nonton kabeh kaendahan alam ing kono

d. rumangsa gela amarga ora melu mangan esuk bareng

Wangsulan : d

14. Papan kedadean crita lan wektu dumadine crita ing sawijining crita diarani … .

a. Tema

b. Setting

c. Amanah

d. Alur crita

Wangsulan : b

15. Ardo kepengin dolan menyang grojogan sewu numpak sepedha motor. Ardo kudu ndu-weni SIM … .

a. A

b. B

c. C

d. D

Wangsulan : c

16. Crita kang nyritakake kancil lan baya klebu crita … .

a. Fable

b. Mite

c. Sage

d. Legendha

Wangsulan : a

17. Ing ingisor iki jeneng-jeneng objek wisata ing Pulo Jawa Tengah, kajaba … .

a. Candi Cetho, Candhi Prambanan

b. Candhi Borobudur, Parangtitis

c. Kaliurang, Pante Pangandharan

d. Candhi Dieng, Tanah Lot

Wangsulan : d

18. Tembang macapat cacahe ana … .

a. 10

b. 11

c. 12

d. 13

Wangsulan : b

19. Cacahing wanda saben sagatra ing tembang macapat diarani … .

a. Guru lagu

b. Guru wilangan

c. Guru gatra

d. Guru basa

e. Wangsulan : b

20. Tembang sinom ana … gatra.

a. 7

b. 8

c. 9

d. 10

Wangsulan : c

21. Guru lagu lan wilangan tembang sinom gatra katelu yaiku … .

a. 8i

b. 8a

c. 9i

d. 9a

Wangsulan : b

22. Ing ngisor iki kang klebu unine tembang sinom gatra papat yaiku … .

23. “Wisata menyang pante” menawa ditulis aksara jawa dadi … .

a. wistmev=p[nT

b. wistmev=pnTe

c. wist[mv=p[nT

d. wstmev=p[nT

Wangsulan : a

24. “Numpak motor mabur” ditulis aksara jawa dadi … .

a. numP[kMo[to/mbu

b. numP[kMo[to/mbu/

c. numP[kMo[to/mb/

d. numP[ko[to/mbu/

Wangsulan : b

25. k[anFhanCnDip]mBnn\ aksara jawa iku wacane … .

a. kaendahan candhi Borobudur

b. kaendahane candhi Borobudur

c. kaendahane candhi Prambanan

d. kaendahan candhi Prambanan

Wangsulan : d

B. Garapen pitakon-pitakon ing ngisor iki kanthi premati

1. Sak bubare para siswa ngrungokake pawarta diajab para siswa bisa gawe … .

Wangsulan : Simpulan saka pawarta kang disemak.

2. Bocah-bocah didhawuhi Ibu guru … pawarta ing radhio swara budaya Magelang.

Wangsulan : ngrungokake

3. Candhi Prambanan dumunung ana ing … .

Wangsulan : Klaten

4. Titikane crita cekak yaiku ana kedadeyan, ana … , ana isi crita, lan ana … .

Wangsulan : Paraga, wektu kadadeyan.

5. Pacule diasta bapak menyang sawah wiwit esuk.

Ukara ing dhuwur kalebu ukara … .

Wangsulan : tanggap

6. Watake tembang sinom yaiku … .

Wangsulan : grapyak, sumanak, renyah

7. Guru wilangan lan guru lagune tembang sinom gatra siji yaiku … .

Wangsulan : 8a

8. Tembang macapat iku cacahe ana … .

Wangsulan : 11

9. suf[nawlnNepSu aksara jawa iku wacane … .

Wangsulan : Sudane hawa lan nepsu

10. “Segara kidul hawane adhem.” Ukara iku yen ditulis nganggo aksara jawa dadi … .

Wangsulan : segrkifulHw[nadem\

C. Wangsulana pitakon-pitakon ing ngisor iki kanthi pratitis !

1. Sebutna bab-bab apa wae kang kudu digatekake nalika menehi tanggapan ing pawarta!

Wangsulan :…………………………………………………………………………………

Wangsulan :

a. Tanggapan iku sak mestine disampekake mawa uraian kang cekak, padhat lan disusun kanthi apik.

b. Permasalaham utawa bab kang ditanggapi kudu cetha

c. Tembung-tembung lan ukara sing digunakake kudu gampang dingerteni utawa dipahami

d. Tanggapan iku kudu diwenehi alesan kang logis, bisa uga ditambahi fakta lan bukti-bukti kang relevan(nduweni Hubungan)

2. Apa kang diarani cerkak iku ?

Wangsulan :…………………………………………………………………………………

Wangsulan : wacan sing klebu cerita narasi lan isine nyritakake prastawa sing dilakoni pa-raga kanthi urutan wektu tinamtu.

3. Coba gawea cerkak sakparagrap wae miturut gadhuke pamikirmu!

Wangsulan :…………………………………………………………………………………

Wangsulan : (Miturut Panemu Siswa)

4. Sebutna 4 pengalaman-pengalaman kang nyenengake kuwi!

Wangsulan :…………………………………………………………………………………

Wangsulan : (Miturut Panemu Siswa)

5. Tulisan ing ngisor iki gantinen nganggo aksara jawa!

a. Pante Pangandharan

b. Wisata ing museum gula

Wangsulan :…………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………

Wangsulan :

a. p[nT%znFrn\

b. wistai=mu[syumG|l

C. Garapen pitakon-pitakon ing ngisor iki kanthi premati

1. Apa kang diarani nyimpulake pawarta iku?

Wangsulan :…………………………………………………………………………………

Wangsulan : nanggepi pernyataan-pernyataan ana ing pawarta.

2. Sebutna saka sumber ngendi wae pawarta iku bisa ditampa? Sebutna 4 wae!

Wangsulan :…………………………………………………………………………………

Wangsulan : Radhio, TV, internet, kalawarti lsp.

3. Sebutna guru wilangan lan guru lagune tembung sinom iku?

Wangsulan :…………………………………………………………………………………

Wangsulan : 8a, 8i, 8a, 8i, 7i, 8u, 7a, 8i, 12a.

4. Kepriye panemumu babagan pariwisata ing Jawa Tengah?

Wangsulan :…………………………………………………………………………………

Wangsulan : (Miturut Panemu Siswa)

5. Ukara ing ngisor iki gantinen nganggo aksara jawa!

c. Jakarta kutha gedhe

d. Sala kutha budhaya

Wangsulan :…………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………

Wangsulan :

c. j@/tkuqge[d

d. slkuqbudy

Kembali ke Daftar isi Soal, Kunci, Materi Basa Jawa SD, SMP, SMA/SMK

Kelas Jawa.com

Materi, Soal, Kunci Bahasa Jawa SMP Kelas 8-TERLENGKAP

0 Komentar untuk " Materi, Soal, Kunci Bahasa Jawa SMP Kelas 8-TERLENGKAP"

Materi, Soal, Kunci Bahasa Jawa SMP Kelas 8-TERLENGKAP

Share :

Previous

Next

0 Komentar untuk " Materi, Soal, Kunci Bahasa Jawa SMP Kelas 8-TERLENGKAP"