BAB I
SMP Kelas 9/Genap
STANDAR KOMPETENSI
1. Mendengarkan
Mampu mendengarkan dam memahami wacana lisan dalam berbagai ragam bahasa Jawa
2. Berbicara
Mampu mengungkapkan pikiran, pendapat, gagasan dan perasaan secara lisan melalui bercerita dan berdialog dalam berbagai ragam bahasa jaa sesuai unggah-ungguh
3. Membaca
Mampu membaca bacaan sastra, non sastra dalam berbagai teknik membaca dan bacaan berhuruf Jawa
4. Menulis
Mampu mengungkapkan pikiran, gagasan, pendapat dan perasaan dalam berbagai jenis karangan menggunakan ragam bahasa jawa sesuai unggah-ungguh dan menulis paragraph sederhana berhuruf Jawa.
KOMPETENSI DASAR
1.1 mendengarkan pidhato
2.2 berpidhato
3.1 Membaca pemahaman teks upacara adat.
4.1 menulis teks pidhato
A. Nyemak
1. Nyemak pidhato
2. Ngangsu Kawruh :
Sesorah utawa pidhato wose ngandharake gagasan kanthi lesan ing sangarepe wong akeh, ing sawijining adicara tartamtu supaya wong akeh mangerteni isine kanthi ancas (tujuan) ngajak, nakenake, menehi katrangan lan nyenengake wong liya.
Ancasing(tujuane) sesorah iku ing antarane :
1. Atur pambagya
Sesorah Kanggo nampa rawuhe para tamu, ana ing acara apa wae,
kayata : ing pahargyan (pesta), syukuran lsp.
2. Atur kabar, pawarta utawi informasi
Informasi bisa arupa palapuran utawa nyritakake sawijining bab kanggo pamirsa, pramila bab kang kajlentrehake kudu gamblang/cetha.
Kayata : sesorah ing rapat, promosi barang, lsp.
3. Atur panglipur / hiburan
Ancase supaya kang ngrungokake seneng atine.
Kayata : ing layatan, atur saka pambela sungkawa.
4. Pangajak
Ancase supaya kang ngrungokake pitedhah, kapilut atine saengga gelem nindakake apa kang diwedharake wong kang pidhato
Kayata : panyuluhan kesehatan (KB, nyegah sesakit, njaga lingkungan, ngajak senam sehat).
5. Aweh panjurung (motivasi), tegese nenangi greget supaya kang padha ngrungokake kegugah atine, satemah sengkud-gumregud anggone makarya.
Kayata : suka panjurung marang warga karang taruna supaya tansah ngudi samubarang kang murakabi, motivasi kanggo para calon pengusaha supaya tetep nduweni greget anggone usaha.
Gatekna tuladha pidhato ing ngisor iki kang diwacakake dening guru/kancamu!
Assalamu’alaikum wr.wb
PIDHATO KARANG TARUNA
Assamu alaikum wr.wb.
Nuwun,
Bapak Lurah Tanjungsari ingkang kula kurmati, Bapak Rw, Bapak Rt, tokoh masyarakat ingkang kula kurmati ugi, lan para kadang karang taruna kalurahan Tanjungsari ingkang kula tresnani. Sumangga panjenengan sadaya kula dherekaken ngonjukaken puja-puji syukur ing ngarsanipun Gusti Ingkang Maha Agung, ingkang sampun paring rahmat dhumateng sedaya ingkang sami ngrawuhi ing adicara ing dalu punika.
Kula minangka pangarsa ingkang dipunpitados ngesuhi para kadang karang taruna ing kalurahan Tanjungsari ngriki, badhe ngaturaken menggah kawigatosan kula matur wonten ngarsa panjenengan sadaya, langkung-langkung dhateng Bapak Lurah Tanjungsari. Sampun kawuningan dening panjenengan bilih anggen kula ngesuhi para kadang karang taruna ngriki sampun ndungkap tigang warsa.
Jumbuh kaliyan serat kekancingan saking pangarsaning Kalurahan Tanjungsari, kula kawiwitan winisudha ngesuhi para kadang wiwit surya kaping 18 Agustus 2007.Pramila ing dalu punika nyarengi surya kaping 19 Agustus 2010 jangkep tigang warsa.Pramila ing wekdal punika panjenengan sadaya karawuhaken ing ngriki saperlu kasuwun panyengkuyungipun wontenipun pamiling pangarsa karangtaruna.
Anger-angger ingkang wonten ing serat kekancingan dipunandharaken bilih dangunipun pengurus punika kalih warsa. Sapunika sampun kathah para mudha ing kalurahan ngriki. Ingkang kalih warsa kepengker taksih SD, sapunika sampun dados rumaja tanggung ingkang kathah kreativitasipun. Pramila sinten kemawon ingkang sampun nate ngesuhi dados pangarsa prayoginipun gentosan kaliyan kadang sanes, amrih waradin lan sedaya para mudha nggadhahi pengalaman gladhen mandhegani. Dene adicara pamilihing pangarsa karangtaruna wonten wekdal punika badhe kapandhegani kadang panyitra karang taruna.
Wasana cekap semanten atur kula. Ana kupat duduhe santen, sedaya lepat nyuwun pangapunten.
Wassalamualaikum Warohmatullahi Wabarokatuh.
Gladhen mandiri 2
A. Wangsulana pitakon iki adhedhasar isine pidhato kasebut !
1. Sapa sing pidhato mau?
Wangsulan : ………………………………….
Wangsulan : ketua karang taruna
2. Sapa wae sing rawuh ing pasamuan mau?
Wangsulan : ………………………………….
Wangsulan : Bapak Lurah Bapak Rw, Bapak Rt, tokoh masyarakat para kadang karang taruna
3. Pidhato kasebut diaturake ana ing acara apa?
Wangsulan : ………………………………….
Wangsulan : Wisudha ketua karang taruna kalurahan tanjungsari
4. Apa kang diaturake ing pambukaning pidhato?
Wangsulan : ………………………………….
Wangsulan : ngaturake pakurmatan kanggo para rawuh lan ngonjukaken puji sukur dhateng Gusti.
5. Ukara endi manawa sing pidhato nggunakake parikan?
Wangsulan : ………………………………….
Wangsulan : Ana kupat duduhe santen, sedaya lepat nyuwun pangapunten.
6. Apa isine layang kekancingan sing magepokan karo karang taruna?
Wangsulan : ………………………………….
Wangsulan : suwene dadi penguru karang taruna iku 2 taun.
7. Wayaha apa anggone nindakake pidhato?
Wangsulan : ………………………………….
Wangsulan : wengi
8. Apa ancase dene sing dadi pangarsaning karangtaruna iki gilir gumanti?
Wangsulan : ………………………………….
Wangsulan : supaya kabeh para mudha ndhuweni pengalaman latihan dadi ketua.
9. Sapa sing dipercaya mandhegani adicara pilihan pangarsa karang taruna mau?
Wangsulan : ………………………………….
Wangsulan : panyitra karang taruna.
10. Kepriye panemumu babagan kegiyatan karang taruna ing dhuwur kang nganakake gentian pengurus rong taun sepisan? Coba bandhingna karo karang taruna ing desamu!
Wangsulan : ………………………………….
Wangsulan : Miturut Panemu Siswa
B. MICARA
1. Pidhato
2. Ngangsu kawruh :
Sadurunge nindakake pidhato kudu gawe cengkorongan kang dadi saka telu perangan, yaiku pambuka, isi lan panutup.
Sawise gawe cengkorongan mbabar pidhato, kudu bisa nggatekake bab-bab kaya ing ngisor iki:
1. Pamedhoting ukara
2. Swara
Swara kudu banter lan bisa dirungokake dening pamiarsa
3. Lafal
Lafal/vokal/ucapan kudu jelas. Kowe kudu bisa mbedakake swara aksara a, o, d, dh ,t, th lan liya-liyane.
4. Intonasi
Supaya olehmu pidhato ora mboseni sing ngrungokake, olehe pidhato kudu nggatekake endhek dhuwure swara, alon cepete olehe maca teks pidhato.
5. Ekspresi/solah bawa
Nalika pidhato aja mung methentheng wae, nanging praupanmu kudu mesem, ngguyu manut kahanan.
Tata cara (metode) pidhato iku jinise ana akeh, tatacara iku bisa katindakake kanthi kaya ing ngisor iki::
a. Cara naskah
Pidhato kanthi cara iki migunakake teks utawa naskah kang diwaca kanthi langsung. Cara iki nduweni kekurangan, yaiku kaku amarga antarane pidhato lan pamiyarsa ora bisa bebas anggone padha nyawang sarta lagu ukara (intonasi).
b. Cara apalan
Cara iki akeh digunakake dening wong kang nembe ajar pidhato yaiku kanthi cara nyawisake naskah (teks) banjur diapalake.
c. Cara impromptu
Cara iki rada bedha karo loro cara sadurunge yaiku pidhato ora nyawisake luwih dhisik bahan amarga wektune cumpen nanging kanthi adhedasar kapinteran, kawruh lan pengalaman kagiyatan micara bisa katindakake kanthi lancar.
d. Cara ekstemporan
Cara iki namung nganggo cathetan cilik kang isine balunganing karangan. Cara pidhato iki ora ngapalake tembung-tembung nanging bisa ngembangake nganggo basane dhewe.
Tuladha pidhato :
Bersih desa
Assalammu’alaikum Wr. Wb.Kula nuwun,
Para pinisepuh lan sesepuh ingkang kinurmatan, para tamu undhangan ingkang kula kurmati, sedaya warga kakung saha putri ingkang kula tresnani. Ingkang sepisan sumangga kula panjenengan sedaya ngonjukaken puja-puji sukur dhumateng Gusti Ingkang Maha Agung, awit kanthi kawelasanipun kula panjenengan sedaya taksih saged makempal wonten panggenan mriki kanthi wilujeng boten wonten alangan satunggal punapa. Amin.
Wonten ing kalodhangan menika kula minangkani pamundhutipun para sesepuh, para alim ulama, saha kadang kula sedaya wargi dhusun, supados ngaturaken wosing wigati bab pepanggihan ing ndalu menika.
Kaping sepisan, kula badhe ngaturaken bilih upacara bersih desa ingkang kita wiwiti kanthi reresik griya, pakarangan sakupengipun dhusun, saha makan lan kramatan sampun dados adat kebiyasaan kita ing saben taunipun.
Kaping kalih, upacara bersih desa menika mboten ateges kita hura-hura pesta andrawina ing satengahipun panalangsa ugi reribed gesang ingkang samsaya awrat. Kadosta saking prastawa lemah longsor ugi mindhakipun reregan kabetahahn saben dintenipun. Nanging upacara menika mugi saged dados ajang memerih ati, prihatos kita, kangge menggalihaken malih sadaya kalepatan anggenpun kita manembah dhumateng ngarsanipun Gusti.
Kaping tiga, upacara bersih desa menika mujudake pengejawantahan saking raos sukur kita dhumateng Gusti ingkang maha Agung. Inggih awit saking kawelasanipun Gusti ingkang akarya jagad, kita sadaya saged olah tetanen saha ingon-ingon sawenehipun sato kewan kangge kaperluwan gesang kita sadaya.
Cekap semanten atur saking kula, Mugi-mugi kanthi nindakaken upacara bersih desa menika, desa kita tansah ayem tentrem, pikantuk berkah saking Gusti saha resik saking reregedan. mangga kula derekaken sesanti, jaya-jaya wijayanti memayu hayuning bawana. Mugi Gusti tansah ngluberaken sih katresnan dhumateng kula panjenengan sadaya.
Maturnuwun,
Wassalammu’alaikum Wr. Wb.Kula nuwun,
C. MACA
Maca batin
Wacan upacara adat ing ngisor iki wacanen kanthi batin lan premati!
Wancine Ngabekti marang Leluhur lan Alam Sakiterane
Sasi Ruwah utawa sasi arwah tiba ing tanggal 21 Juni 2012 utawa 1 Syaban 1433 H. Tumrap masarakat Jawa, mligine Sasi Ruwah kuwi duwe makna mengeti jasa para leluhur kang wus ndhisiki ing alam baka. Sasi Ruwah bisa dadi wektu kang trep kanggo mengeti budi pekertine para leluhur, para pahlawan kang duwe jasa gedhe yakuwi madege bangsa Indonesia.
“Nalika Ruwahan, aku uga ngajak anak-anak, tak critakake sapa sing dikubur, jaman dhisik piye uripe, apa jasa-jasane. Kuwi supaya dheweke dunung sapa leluhure, uga mangerteni jasa-jasane, dadi ora ilang utawa pedhot asal-usule,” kandhane dhosen FSSR UNS, Sisyono Eko WIdodo, Selasa (26/6).
Sasi ruwah kuwi uga bisa dadi sasi kang bisa dimaknani wancine resik-resik dhiri lair lan batin. Ngresiki ati lan pikiran dimaknani resik-resik mikrokosmos (donya cilik). “Iki bisa dadi sarana resik-resik mikrokosmos lan makrokosmos. Makrokosmos bisa dimaknani resik-resik lingkungan, ing sekitar dhusun, kampung, kuburan, omah. Uga bisa njaga lingkungan kaya alas, kali dadi tetep lestari,” ujare Sisyono.
Carane, salah sijine yaiku kanthi nguri-uri crita leluhur kang isih urip ing masarakat. Contone nalika ana piwulang kang nyebutake Wit-witan gedhe aja ditegor, ana sing nunggu. Piwulang iku ngandhut makna kang tandhes yaiku wit-witan bisa dadi sumber panguripan, kaya sumber banyu lan hawa kang resik. Bisa dideleng ing sakiterane wit-witan gedhe mesthi ajeg ana sumber banyu utawa sendhang kang banyune migunani tumrap masarakat, bisa dienggo mangsak, umbah-umbah lan adus.
Kajaba kuwi, ruwahan uga dadi sarana pakurmatan lan bekti marang para leluhur. Ruwahan dadi tandha kawicaksanan spiritual kang wus lestari wiwit saka leluhur, yaiku urip kuwi ora thukul utawa tiba saka langit, nanging saka jasa-jasane para leluhur. Jaman dhisik, leluhur padha njaga ilmu, bandha lan alam supaya lestari kanggo generasi candhake. Mula, generasi saiki uga kudu bisa njaga alam supaya bisa diwarisake marang generasi mudha.
Salah sijine wujud sukur marang leluhur lan Gusti Allah yaiku njaga alam supaya tetep lestari, bisa uga kanthi njaga kahanan. “Sipat kang saiki bisa ngrusak alam yaiku sipat nggragas lan ora duwe rasa marem. Wit-witan ditegori kanthi nepsu. Mula opahe yaiku banjir bandhang. Wit-witan kang bisa dadi sumber banyu utawa sendhang padha ilang, alam dadi ora harmonis, kamangka wong Jawa kuwi nengenake urip kang laras mikrokosmos lan makrokosmos.”
(Kapethik saka jagad jawa solopos Kamis, 28/6/2012)
Gladhen mandiri
Rampungna pitakonan ing ngisor iki adhedhasar isine wacan ing dhuwur !
1. Sasi Ruwah utawa sasi arwah iku tiba ing tanggal pira?
Wangsulan : ………………………………………………………………..
Wangsulan : tanggal 21 Juni 2012 utawa 1 Syaban 1433 H
2. Apa maknane Sasi Ruwah Tumrap masarakat Jawa?
Wangsulan : ………………………………………………………………..
Wangsulan : kanggo mengeti jasa para leluhur kang wus ndhisiki ing alam baka.
3. Kepriye ngendikane Sisyono Eko Widodo wektu diwawancarai wartawan solopos nalika Ruwahan ?
Wangsulan : ………………………………………………………………..
Wangsulan :
“Nalika Ruwahan, aku uga ngajak anak-anak, tak critakake sapa sing dikubur, jaman dhisik piye uripe, apa jasa-jasane. Kuwi supaya dheweke dunung sapa leluhure, uga mangerteni jasa-jasane, dadi ora ilang utawa pedhot asal-usule,”
4. Apa bedane ngresiki mikrokosmos lan ngresiki makrokosmos iku miturut Sisyono?
Wangsulan : ………………………………………………………………..
Wangsulan :
mikrokosmos yaiku Ngresiki ati lan pikiran manawa makrokosmos iku resik-resik lingkungan, ing sekitar dhusun, kampung, kuburan, omah lan uga bisa njaga lingkungan kaya alas, kali dadi tetep lestari,
5. kepriye panemumu manawa ana pawarta kedadean banjir ing sawijining kutha kang disebabake dening banyu kang ora bisa nlesep ing lemah amarga wit-witan wis padha ditegori?
Wangsulan : ………………………………………………………………..
Wangsulan : Miturut Panemu Siswa
6. Minangka generasi mudha, apa kang kotindakake ing sajroning sasi ruwah? Apa kowe ya padha melu nyadran ing pakuburan? Wenehana alesanmu!
Wangsulan : ………………………………………………………………..
Wangsulan : Miturut Panemu Siswa
7. Apa wae kang bisa kojipuk kekandutane utawa paedahe sawise maca wacan upacara adat ing dhuwur!
Wangsulan : ………………………………………………………………..
Wangsulan : Miturut Panemu Siswa
8. Miturut pamikirmu, coba tulisen dudutan/kesimpulan wacan ing dhuwur!
Wangsulan : ………………………………………………………………..
Wangsulan : Miturut Panemu Siswa
Ngangsu Kawruh : tembung yogyaswara
Tembung yogya swara yaiku tembung loro sing digandheng dadi siji, sing ngarep tiba swara "a", dene sing mburi tiba swara "i", duweni teges lanang wadon.
Tuladha:
1. mahasiswa-mahasiswi
2. gandarwa-gandarwi
3. dewa-dewi
4. siswa-siswi
5. kedhana-kedhini
6. hapsara-hapsari
7. bathara-bathari
8. pemudha-pemudhi
9. putra-putri
10. raseksa-raseksi
11. widadara-widadari
12. yaksa-yaksi
Ananging ora kabeh tembung dhapukane kaya ing dhuwur iku diarani tembung yogya swara, sabab ana wae sing jenenge wong, kang dhapukane kaya tembung yogya swara. Upamane: sudarna-sudarni, sukarna-sukarni, maryana-maryani. Mangka iku dudu tembung yogya swara, sabab iku jenenge wong lan durung mesthi yen tembung iku nuduhake lanang wadon. Amarga ana bae bocah wadon iku jenenge sukarna, nanging kosok baline bareng bocah lanang iku jenenge sukarni.
D. nulis
Teks pidhato
Coba saiki gatekna sepisan maneh teks sesorah “Bersih Desa“ ing ngarep!
Teks sesorah ing ngarep kedadean saka saperangan bab kaya ing ngisor iki!
1. Uluk salam/ salam pambuka
Assalammu’alaikum Wr. Wb.Kula nuwun,
2. Purwaka basa(Atur pakurmatan, Puji syukur dhateng ngarsaning Gusti ingkang Maha Kuwasa, Atur Panuwun / ngaturaken ayahan)
Para pinisepuh lan sesepuh ingkang kinurmatan, para tamu undhangan ingkang kula kurmati, sedaya warga kakung saha putri ingkang kula tresnani. Ingkang sepisan sumangga kula panjenengan sedaya ngonjukaken puja-puji sukur dhumateng Gusti Ingkang Maha Agung, awit kanthi kawelasanipun kula panjenengan sedaya taksih saged makempal wonten panggenan mriki kanthi wilujeng boten wonten alangan satunggal punapa. Amin.
3. Surasane basa / isi pidhato
Wonten ing kalodhangan menika kula minangkani pamundhutipun para sesepuh, para alim ulama, saha kadang kula sedaya wargi dhusun, supados ngaturaken wosing wigati bab pepanggihan ing ndalu menika.
Kaping sepisan, kula badhe ngaturaken bilih upacara bersih desa ingkang kita wiwiti kanthi reresik griya, pakarangan sakupengipun dhusun, saha makan lan kramatan sampun dados adat kebiyasaan kita ing saben taunipun.
Kaping kalih, upacara bersih desa menika mboten ateges kita hura-hura pesta andrawina ing satengahipun panalangsa ugi reribed gesang ingkang samsaya awrat. Kadosta saking prastawa lemah longsor ugi mindhakipun reregan kabetahahn saben dintenipun. Nanging upacara menika mugi saged dados ajang memerih ati, prihatos kita, kangge menggalihaken malih sadaya kalepatan anggenpun kita manembah dhumateng ngarsanipun Gusti.
Kaping tiga, upacara bersih desa menika mujudake pengejawantahan saking raos sukur kita dhumateng Gusti ingkang maha Agung. Inggih awit saking kawelasanipun Gusti ingkang akarya jagad, kita sadaya saged olah tetanen saha ingon-ingon sawenehipun sato kewan kangge kaperluwan gesang kita sadaya.
4. Wasana Basa ( Ukara kang mungkasi pidhato lan bisa pangajab)
Cekap semanten atur saking kula, Mugi-mugi kanthi nindakaken upacara bersih desa menika, desa kita tansah ayem tentrem, pikantuk berkah saking Gusti saha resik saking reregedan. mangga kula derekaken sesanti, jaya-jaya wijayanti memayu hayuning bawana. Mugi Gusti tansah ngluberaken sih katresnan dhumateng kula panjenengan sadaya.
5. Salam Panutup
Maturnuwun,
Wassalammu’alaikum Wr. Wb.Kula nuwun,
Gladhen mandiri
Tindakna kegiyatan-kegiyatan ing ngisor iki!
1. Sawise nyinau babagan pidhato, mesthine kowe kabeh wis padha mangerteni perangan-perangane pidhato kanthi sedherhana. Coba saiki gawea teks pidhato! Sadurunge gawe teks, luwih dhisik temtokna tema pidhato. Tema lan isine pidhato iku bebas miturut gadhuke pamikirmu, umpamane pidhato ing adicara pepisahan utawa rapat arep nganakake kegiyatan reresik lingkungan ing sekolah.
2. Pidhato iku bisa migunakake basa ngoko/basa padinanmu utawa bisa migunakake basa krama alus!
3. Kanggo nggampangake anggonmu nulis teks pidhato, kowe kabeh bisa mangsuli pitakon-pitakon ing ngisor iki!
a. Kepriye salam pambukane?
b. Kepriye Purwaka basane?
c. Apa kang dadi isi/surasa basane?
d. Kepriye Wasana Basane?
e. Kepriye Salam Panutupe?
UJI KOMPETENSI
Pilihen wangsulan a, b, c, d utawa e minangka wangsulan sing paling bener!
Wacan pidhato ing ngisor iki kanggo mangsuli pitakonan nomer 1-4
PIDHATO PEPISAHAN WAKIL KELAS 9
Assalamu’alaikum Wr. Wb.
Bapak Kepala Sekolah SMP Sakti Ngawi ingkang satahu kula bekteni. Bapak/Ibu Guru saha Karyawan SMP Sakti Ngawi ingkang dahat kinurmatan. Kanca-kanca kelas 9 lan adhik-adhik kelas 7 sarta 8 ingkang kula tresnani. Sumangga panjenengan sadaya kula dherekaken ngonjukaken puja-puji syukur ing ngarsanipun Gusti Ingkang Maha Agung, ingkang sampun paring rahmat dhumateng sedaya ingkang sami ngrawuhi ing adicara ing siyang punika.
Kula pun Prasetya Pamungkas minangka wakilipun kanca-kanca kelas 9 keparenga matur ing ngarsa panjenengan awit sekedhap malih badhe nilaraken sekolahan punika saperlu nglajengaken wonten SMA. Kula ngaturaken panuwun dhateng Bapak Kepala Sekolah saha Bapak Ibu guru ingkang kanthi kamurahan, kaiklasan saha katresnan anggenipun nggulawenthah kula sakanca saengga ing UAS/UAN pikantuk biji ingkang sae..
Kula minangka wakilipun kelas 9 nyuwun pangapunten menawi wonten tindak tanduk kula sakanca ingkang mboten mranani panggalihipun Ibu Kepala Sekolah saha Bapak/Ibu Guru salebetipun kula ngangsu kawruh ing sekolahan menika. Kula sakanca ugi tansah nyuwun pangestu supados saget nglajengaken wonten SMA ingkang favorit.
Kula cekapi sementen atur pamitan kula menawi wonten atur kula saha kirang trapsilaning kula anggen kula matur, kula nyuwun agunging samodra pangaksami.
Wassalamu’alaikum Wr. Wb.
Nuwun.
1. Pidhato kasebut ditindakake nalika apa?
a. Pepisahan Kelas 12
b. Pepisahan Kelas 9
c. Pidhato Ambal Warsa
d. Pidhato pambagyaharja
Wangsulan : b
2. Sapa kang nindakake pidhato?
a. Ibu Kepala Sekolah
b. Bapak/Ibu Guru
c. Prasetya Pamungkas
d. Ketua Osis
Wangsulan : c
3. Geneya kang pidatho njaluk pangestu marang Kepala Sekolah lan bapak utawa ibu guru?
a. Kareben bisa nglanjutake ing SMA kang favorit.
b. Kareben bisa nglanjutake ing SMA
c. Kareben bisa nglanjutake ing SMA lan bisa kerja sampingan
d. Kareben cita-citane bisa kelakon.
Wangsulan : a
4. Kena ngapa kang pidhato iku ngaturaken panuwun marang Bapak Kepala Sekolah lan Bapak Ibu guru?
a. Amarga kang pidhato iku wis diweneni kesempatan kanggo maju pidhato.
b. Amarga kanthi kamurahan, kaiklasan saha katresnan anggone menehi piwulang kabeh bisa lulus oleh biji kang becik.
c. Amarga kanthi kamurahan, kaiklasan saha katresnan anggone menehi piwulang kabeh bisa seneng anggone sinau.
d. Amarga wis diwenehi biji kang becik.
Wangsulan : b
5. Pidhato kang isine ngenani carane nanggulangi lelara “demam berdarah” mujudake Pidhato kanthi tujuan…
a. menehi panemu marang wong liya c. menehi panglipur marang wong liya
b. menehi wangsulan marang wong liya d. menehi pangerten marang wong liya
Wangsulan : d
6. ngandharake gagasan kanthi lesan ing sangarepe wong akeh, ing sawijining adicara tartamtu supaya wong akeh mangerteni isine kanthi ancas (tujuan) ngajak, nakenake, menehi katrangan lan nyenengake wong liya diarani … .
a. Sesorah
b. Pacelathon
c. Guneman
d. Nembang
Wangsulan : a
7. Sumangga panjenengan sadaya kula dherekaken ngonjukaken puja-puji syukur ing ngarsanipun Gusti Ingkang Maha Agung. Tembung kang kacethak miring iku duweni teges … .
a. Dhumateng
b. Karo
c. Ngaturake
d. Dhawuh
Wangsulan : c
8. Ing ngisor iki kang ora kalebu perangane gawe cengkorongan yaiku … .
a. Pambuka
b. isi
c. Panutup
d. Pamedhoting ukara
Wangsulan : d
9. Ing ngisor iki kang ana gegayutane karo Intonasi wektu mbabar pidhato yaiku … .
a. endhek dhuwure swara, alon cepete anggone maca teks pidhato.
b. bedane swara aksara a, o, d, dh ,t, th lan liya-liyane
c. praupan kang kudu mesem, ngguyu manut kahanan.
d. Banter orane swara anggone maca teks pidhato.
Wangsulan : a
10. Tema pidhato ing ngisor iki kang cocok kanggo menehi panglipur marang para pengungsi
kurban njebluge Gunung Merapi yaiku…
a. nyritakake akehe cacah kurban njebluge Gunung Merapi
b. nyaritakake akehe cacah kang ngungsi amarga saka njebluge Gunung Merapi
c. ngabarake yen aktivitase Gunung Merapi isih tetep dhuwur
d. ndongengake crita Jaka Tingkir marang para kurban njebluge Gunung Merapi
Wangsulan : d
11. Panutuping sesorah iku prayogane ngandharake babagan … .
a. Puji sukur dhumateng Gusti Ingkang Maha Agung
b. Wosing sesorah
c. Pitepungan marang para pamiarsa
d. Nyuwun pangapura menawa ana salah anggone matur
Wangsulan : d
12. Bapak saha Ibu ingkang kinurmatan, ing saben tanggal 10 Nopember bangsa Indonesia tansah mengeti dinten ageng inggih punika dinten pahlawan kados sampun kacetha bilih rikala tanggal 10 Nopember 1945 ing kutha Surabaya wonten prastawa perang ageng antawisipun arek-arek Surabaya…
Ana ing pidato wedharan ing dhuwur kalebu…
a. Purwaka c. Wigatining wacana
b. Isi d. Wusana
Wangsulan : b
13. “Bapak Kepala Sekolah SMP Sakti Ngawi ingkang satahu kula bekteni. Bapak/Ibu Guru saha Karyawan SMP Sakti Ngawi ingkang dahat kinurmatan. Kanca-kanca kelas 9 lan adhik-adhik kelas 7 sarta 8 ingkang kula tresnani. Sumangga panjenengan sadaya kula dherekaken ngonjukaken puja-puji syukur ing ngarsanipun Gusti Ingkang Maha Agung, ingkang sampun paring rahmat dhumateng sedaya ingkang sami ngrawuhi ing adicara ing siyang punika.”
Prathelan pidhato ing dhuwur kalebu perangane … .
a. salam pambuka
b. Purwaka basa
c. Surasane basa
d. Wasana Basa
Wangsulan : b
14. “Kula pun Prasetya Pamungkas minangka wakilipun kanca-kanca kelas 9 keparenga matur ing ngarsa panjenengan awit sekedhap malih badhe nilaraken sekolahan punika saperlu nglajengaken wonten SMA. Kula ngaturaken panuwun dhateng Bapak Kepala Sekolah saha Bapak Ibu guru ingkang kanthi kamurahan, kaiklasan saha katresnan anggenipun nggulawenthah kula sakanca … “
Prathelan pidhato ing dhuwur kalebu perangane … .
a. salam pambuka
b. Purwaka basa
c. Surasane basa
d. Wasana Basa
Wangsulan : c
15. Ing ngisor iki kang ana gegayutane karo Wasana Basa yaiku … .
a. Ukara kang mungkasi pidhato lan bisa pangajab
b. isine pidhato
c. Atur pakurmatan, Puji syukur dhateng ngarsaning Gusti
d. Salam Panutup
Wangsulan : a
16. Metodhe Pidhato kanthi cara migunakake teks utawa naskah kang diwaca kanthi langsung diarani … .
a. Cara naskah
b. Cara apalan
c. Cara impromptu
d. Cara ekstemporan
Wangsulan : a
17. Kang diarani metodhe pidhato kang migunakake cara ekstemporan yaiku … .
a. Pidhato kang ora nyawisake luwih dhisik bahan amarga wektune cumpen nanging kanthi adhedasar kapinteran, kawruh lan pengalaman kagiyatan micara bisa katindakake kanthi lancar.
b. Pidhato kanthi cara nyawisake naskah (teks) banjur diapalake.
c. Pidhato kanthi cara migunakake teks utawa naskah kang diwaca kanthi langsung.
d. Pidhato kang nggawa cathetan cilik kang isine balunganing karangan.
Wangsulan : d
18. Ing ngisor iki jinising unggah-ungguh basa Jawa, kajaba … .
a. Ngoko lugu
b. Ngoko alus
c. Krama lugu
d. Krama inggil
Wangsulan : d
19. Supaya bisa nampa pidhato kang kasemak, kang kudu ditindakake kaya ing ngisor iki, kajaba …
a. Nggambarake sajroning pikiran
b. Ngumpulake katrangan
c. Manggihake pola organisasi informasi
d. Nyathet katrangan kang ora wigati
Wangsulan : d
Wacan ing ngisor iki kanggo mangsuli no. 17 - 20
Upacara Tawur Agung
………………………………………………………………………………………………….
Upacara Tawur Agung kang digelar ing plataran candi Prambanan kalebu upacara Bhuta Yadnya. Tegese upacara kanggo reresik utawa nyuceni alam donya utawa semesta kang manut panemune umat Hindu iku dumadisaka bhuwana ageng (makrokosmos) lan bhuwana alit (mikrokosmos). Ewoning umat Hindu kanthi meneng-menengan ora gidhuh ing swara nindakake sakabehing rerangkening acara Tawun-Agung. Kawiwitan jam 10.30 WIB kabeh padha sila ing gelaran ngrungokake pitutur-¬pitutur bab agama Hindu saka Sekretaris Jendral Parisada Hindhu Dharma Indonesia (Sekjen PHD!) Adi Sucipto.
Intining pitutur yaiku manawa manungsa. Iku mujudake jagad Cilik kang minangka gambaran jagad gedhe. Manawa ing jagad ageng ana kewan aran tikus semono uga ing jagad Cilik, sajroning pribadining manungsa uga ana watak kaya tikus kasebut. Agama iku minangka ilmu kanggo ngregani manungsa, lan kanggo bisa nduweni sakabehing iku kudu lelaku jumbuh karo unen-unen ngilmu iku kalakone kanthi laku.
………………………………………………………………………………………………….
6. Upacara tawur agung kang digelar ing plataran candhi Prambanan kalebu upacara Bhuta Yadnya tegese … .
a. jagad gedhe (makrokosmos)
b. jagad cilik (mikrokosmos)
c. upacara kanggo reresik/nyuceni donya
d. nyambut taun anyar saka
Wangsulan : c
20. Ing upacara Tawur Agung umat Hindu padha meneng-menengan ora ... ing nindakake sakabehing rerangkening upacara tawur agung.
a. was-was
b. gidhuh
c. neson
d. padudon
Wangsulan : b
21. Wacan ing ndhuwur kang dadi pokok gagasane yaiku ….
a. Candhi Prambanan.
b. Cacahe umat Hindu sing teka ing upacara Tawur Agung.
c. Manungsa pinangka wujude jagad Cilik.
d. Upacara TawurAgung.
Wangsulan : d
22. Miturut upacara ing dhuwur manungsa iku minangka gambaran … .
a. jagad gedhe
b. jagad Cilik
c. jagad sedhengan
d. jagad bumi
Wangsulan : a
B. Garapen ceceg-ceceg ing ngisor iki kanthi premati !
1. Sesorah Kanggo nampa rawuhe para tamu, tuladhane ana ing acara … lan … .
Wangsulan : ing pahargyan (pesta), syukuran.
2. Informasi kang arupa palapuran utawa nyritakake sawijining bab kanggo pamirsa, pramila bab kang kajlentrehake kudu gamblang/cetha bisa ditemoni ana ing acara … .
Wangsulan : sesorah ing rapat utawa promosi barang
3. Metodhe pidhato kang ora nyawisake luwih dhisik bahan amarga wektune cumpen nanging kanthi adhedasar kapinteran, kawruh lan pengalaman kagiyatan micara bisa katindakake kanthi lancar diarani Metodhe kanthi cara … .
Wangsulan : Cara impromptu
4. Metodhe pidhato kanthi cara nyawisake naskah (teks) banjur diapalake diarani cara … .
Wangsulan : Cara apalan
5. “Cekap semanten atur saking kula, Mugi-mugi kanthi nindakaken upacara bersih desa menika, desa kita tansah ayem tentrem, pikantuk berkah saking Gusti saha resik saking reregedan.” Prathelan pidhato iku kalebu … pidhato.
Wangsulan : Wasana Basa
6. Embah … sandhiwara basa jawa saking Radhio Swara Slenk saben dina jam wolu wengi.
Wangsulan : Midhangetaken
7. Tugas iki kudu dikumpulake ing kantor guru.
Wangsulan : Tugas punika kedah dikempalaken wonten kantor guru.
8. Sadurunge nindakake pidhato kudu gawe … luwih dhisik.
Wangsulan : Cengkorongan
C. Wangsulana pitakon-pitakon ing ngisor iki kanthi pratitis !
1. Coba jlentrehna apa kang diarani Sesorah iku?
Wangsulan : ……………………………………………………………………………………………
Wangsulan : Ngandharake gagasan kanthi lesan ing sangarepe wong akeh, ing sawijining adicara tartamtu supaya wong akeh mangerteni isine kanthi ancas (tujuan) ngajak, nakenake, menehi katrangan lan nyenengake wong liya
2. Sebutna apa wae ancasing sesorah iku?
Wangsulan : ……………………………………………………………………………………………
Wangsulan : Atur pambagya, atur kabar, pawarta utawi informasi, atur panglipur / hiburan
lan pangajak
3. sebutna apa wae kang kudu digatekake nalika mbabar pidhato?
Wangsulan : ……………………………………………………………………………………………
Wangsulan : Pamedhoting ukara, Swara, Lafal, Intonasi, Ekspresi/solah bawa
4. Coba gawea tuladha pambukane pidhato ing acara pepisahan kelas 9 ing SMP mu!
Wangsulan : ………………………………….
Wangsulan : (Miturut Panemu Siswa)
5. Ukara-ukara ing ngisor iki gantinen nganggo basa krama alus!
a. Aku arep ngenalake kowe karo kancaku.
b. Kowe lunga menyang pasar arep tuku apa?
Wangsulan : ………………………………….
Wangsulan : (Miturut Panemu Siswa)
a. Kula badhe nepangake panjenengan kaliyan kanca kula.
b. Panjenengan tindak dhateng peken badhe mundhut punapa?
Bab ll
STANDAR KOMPETENSI
1. Mendengarkan
Mampu mendengarkan dam memahami wacana lisan dalam berbagai ragam bahasa Jawa
2. Berbicara
Mampu mengungkapkan pikiran, pendapat, gagasan dan perasaan secara lisan melalui bercerita dan berdialog dalam berbagai ragam bahasa jaa sesuai unggah-ungguh
3. Membaca
Mampu membaca bacaan sastra, non sastra dalam berbagai teknik membaca dan bacaan berhuruf Jawa
4. Menulis
Mampu mengungkapkan pikiran, gagasan, pendapat dan perasaan dalam berbagai jenis karangan menggunakan ragam bahasa jawa sesuai unggah-ungguh dan menulis paragraph sederhana berhuruf Jawa.
KOMPETENSI DASAR
1.1 mendengarkan pidhato
2.1 bercerita tentang peristiwa actual
3.2 membaca paragraph berhuruf jawa yang menerapkan aksara rekan.
4.2 menulis paragraph berhuruf jawa yang menerapkan aksara rekan.
A. NYEMAK
Nyemak pidhato
Semaken pidhato kang diwacakake dening kanca utawa Bapak/Ibu gurumu ing ngisor iki!
PIDHATO SAMBUTAN KETUA PANITIA
Assalammu’alaikum Wr. Wb.Kula nuwun,
kasarasan, karaharjan, miwah kawilujengan mugi tansah tinampi dhumateng panjenengan sedaya saha kula.
Ingkang kula bekteni Bapak Kepala Sekolah, para bapak saha ibu guru SMPN Harapan Bangsa Purworejo, ingkang kula kurmati para karyawan-karyawati, saha ingkang kula tresnani para siswa-siswi SMPN Harapan Bangsa Purworejo
Ingkang sepisan sumangga kula panjenengan sedaya ngonjukaken puja-puji sukur dhumateng Gusti Ingkang Maha Agung, awit kanthi kawelasanipun kula panjenengan sedaya taksih saged makempal wonten panggenan mriki kanthi wilujeng boten wonten alangan satunggal punapa.
Bapak Ibu Guru ingkang kinurmatan, saha para siswa-siswi sedaya, kula sulihsalira saking panawung krida ngaturaken agung matur nuwun amargi bapak saha ibu guru sedaya saged rawuh wonten ing adicara pepisahan menika. Salajengipun kula ngaturaken matur nuwun ugi dhateng pengurus OSIS ingkang sampun nyumbangaken tenaga lan penggalihipun saengga adicara menika saged kaleksanan kanthi sae.
Bapak saha ibu guru ingkang kinabekten, wonten ing adicara menika kula minangka panawung krida ngaturaken pangapunten mbokbilih kathah kalepatan anggenipun nyaosi papan palenggahan lan samudayanipun, kula nyuwun agunging pangapunten.
Para siswa siswi SMPN Harapan Bangsa Purworejo ingkang kula tresnani. Mugi2 panjenengan sedaya ingkang sampun ngangsu kawruh wiwit kelas VII dumugi Kelas IX menika, saged nglajengaken piwulangan ingkang sampun dipun-tuladhani dening Bapak utawa Ibu guru saha saged ngetrapaken wonten ing panggenan panjenengan sedaya, mugiya ngilmu menika saged migunani dhateng agama, bangsa saha nagara.Amin.
Para bapak, para ibu guru saha siswa-siswi sedaya ingkang kinurmatan, cekap semanten atur kula. Mbok bilih anggen kula ngaturaken tanggap wacana kathah kalepatan saha kirang kula ngaturaken agunging samudra pangaksami.
nuwun
Wassalammu’alaikum Wr. Wb.
Gladhen Mandiri
Rampungna pitakonan ing ngisor iki tanpa maca wacan ing dhuwur!
1. Ing ngendi pidhato iku mau katindakake?
Wangsulan : ………………………………………………………………..
Wangsulan : SMPN Harapan Bangsa Purworejo
2. Tulisen apa kang dadi isine ing pidhato kasebut !
Wangsulan : ………………………………………………………………..
Wangsulan : Pidhato Sambutan Ketua Panitia ing adicara pepisahane kelas lX SMPN Harapan Bangsa Purworejo, ngaturake maturnuwun marang Bapak/Ibu guru amarga wis bisa rawuh lan maturnuwun uga marang pengurus OSIS kang wis menehi pambyantu saengga acara iku bisa kaleksanan kanthi sae.
3. Apa kang dadi pangajabe ketua panitia marang siswa-siswi kelas VII?
Wangsulan : ………………………………………………………………..
Wangsulan : Supaya bisa nglanjutake piwulangan kang wis dituladhani dening Bapak utawa Ibu guru lan bisa ngetrapake ing panggonane dhewe-dhewe.
4. Marang sapa wae ketua panitia pepisahan iku ngaturake matur nuwun?
Wangsulan : ………………………………………………………………..
Wangsulan : Bapak / ibu guru lan pengurus OSIS
5. Apa kang dadi dhasare ketua panitia pepisahan iku ngaturake pangapunten?
Wangsulan : ………………………………………………………………..
Wangsulan : Amarga menawa dadi ketua panitia ana kalepatan anggone menehi papan palenggahan lan liya-liyane.
Ngangsu Kawruh : tembung garba
Tembung garba yaiku tembung loro sing dirangkep dadi siji kanthi nyuda cacahing wandane, lumrahe tinemu ing tembang, minangka kanggo njumbuhake guru wilangan.
Tuladha :
1. dadi + ewuh = dadi dadyewuh tegese ora gampang, sarwa ewuh
2. dhemen + anyar = dadi dhemenyar tegese senenge yen isih anyar
3. jalu + estri = dadi jalwestri tegese lanang wadon
4. kapireng + arsa = dadi kapyarsa tegese keprungu
5. lebda + ing = dadi lebdeng tegese mumpuni, pinter ing
6. lumebu + ing = dadi lumebeng tegese mlebu ing
7. maha + raja = dadi maharja tegese ratu linuwih
8. maha + resi = dadi maharsi tegese pendhita linuwih
9. mardika + ing+rat = dadi mardikengrat tegese ing jagad/donya
10. murba + ing = dadi murbeng tegese kuwasa ing
11. nara + indra = dadi narendra tegese ratuning jalma
12. nata + ing = dadi nateng tegese ratu ing
13. prapta + ing = dadi prapteng tegese teka ing
14. prawira + utama = dadi prawiratama tegese prajurit utama/senapati
15. sami + arsa = dadi samyarsa tegese padha arep
16. sira + iku = dadi sireku tegese kowe iku
17. siti + inggil = dadi sitinggil tegese lemah sing dhuwur papane
18. sumbang + asih = dadi sumbangsih tegese weweh kanggo tandha asih
19. tumeka + ing = dadi tumekeng tegese tekan ing
20. wira + utama = dadi wiratama tegese prajurit utama/senapati
B. MICARA
Nyebutake underaning (topik) prastawa
Karangan utawa tulisan iku kabangun saka paragraph utawa alinea-alinea sing manunggal. Saben paragraph kabangun saka ukara-ukara sing runtut lan cetha jumbuh karo paramasastra. Dene ukara-ukara mau dumadi saka ukara lajer kang mujudake gagasan utama lan ukara penjelas sing njelasake kanthi tlesih ukara lajer mau.
Pawarta ing ngisor iki nate dadi peristiwa kang aktual ing wewengkon Indonesia, yaiku ing wulan November 2010 kepungkur. Mesthine kowe isih padha kelingan kedadean iku mau.
Coba eling-elingen maneh prastawa njebluge merapi kanthi maca wacan ing ngisor iki!
Merapi Mbledhos Maneh
Dina senen esuk tanggal 1 november 2010 gunung merapi mbledhos maneh. Pambledhose merapi sing nggegirisi iki dumadi jam 10.03 WIB sing diwiwiti kanthi lindhu alon lan wutahan material saka wadhuke gunung geni mau. Sawise iku wedhus gembel (awan panas) ambal-ambalan njedhul saka pucuking merapi ndedel ngakasa nganti 1,5 kilometer.
Adhedhasar pengamatan saka ruang monitoring aktivitas Gunung merapi ing kantor BPPTK, jalan Cendana Yogyakarta, wedhus gembel ngener mangidul liwat kali Gendhol lan kali Wara kanthi jarak luncur kurang luwih 4 kilometer. Sauntara iku wedhus gembel isih susul sumusul kumelun nggembuleng kanthi ajeg nganti jam 11.40. Ewadene abu vulkanik arupa keluk (asap) sulfatara warna putih lan keluk soklat semu pliket, ambal-ambalan diwutahake, mumbul nggayuh akasa mungah nganti 1,5 meter dhuwure. Sabanjure kentir angin sing ngiyup saka kulon ngener ngetan lan ngalor prenahe yaiku laladan Kabupaten Boyolali.
Ora suwe sabubare bledhosan sepias iku, wedhus gembel ndedel mumbul maneh saka pucuke Gunung Merapi. Nanging ora nuwuhake anane lindhu(gempa). Bab iki disebabake amarga kubah Merapi wis mbukak.
Saka monitoring sismograf nuduhake energi sing diwetokake Merapi ing wktu mbledhos jam 10.03 gedhene 224.540 RSAM/1000. Energi iki luwih cilik Manawa katandhing energi sing diwetokake pas dina mingu 31 Oktober 2010 sing nganti 231.821 RSAM Unit/1000
Mbledhose Merapi senen esuk urut-urutane kanhi kronoogis yaiku:
Jam 09.47 : dumadi lindhu alon nanging ajeg
Jam 09.50 : dumadi wutahan cilik nganti sedheng
Jam 10.02 : dumadi wutahan gedhe
Jam 10.03 nganti 10.05 : ngetokake wedhus gembel sepisan
Jam 10.05 nganti 10.08 : ngetokake wedhus gembel kapindho
Jam 10.20 nganti 10.24 : ngetokake wedhus gembel kaping telu
Jam 10.56 nganti 10.59 : ngetokake wedhus gembel kaping papat
Jam 11.00 ngati 11.02 : ngetokake wedhus gembel kaping lima
Jam 11.45 : ngetokake wedhus gembel sing kaping enem
( Kapethik saka : http://nasional.vivanews.commerapi-mel. Kajawakaken)
Gladhen Mandiri 1
Sawise kowaca wacan “Merapi Mbledhos Maneh”, banjur golekana ukara lajere utawa intisarine saben-saben paragraph kaya tuladha ing ngisor iki!
Table
Paragraph ukara lajere
Siji Dina senen tanggal 1 November 2010 jam 10.03 Gunung merapi mbledhos maneh
Wangsulan : kawicaksanan guru
Gladhen Mandiri 2
Manawa ukara lajere saben-saben paragraph wis kotemokake, kanthi adhedhasar ukara lanjer iku mau, coba critakna ana ngarep kelas kanthi patrap tangan ngapurancang lan pasemon kang sumringah. Dibudidaya tanpa maca cathethan, ewodene lali kena dibukak cathetanmu. Nanging, luwih becik lan nengsemake angone crita, Manawa tanpa maca cathetanmu crita bisa luwih nandhes ing ati.
Rungokna critane kancamu sing maju ing ngarep kelas, sinambi nungu giliran maju. Tindakna kanthi gentenan!
Wangsulan : siswa nindakake prentah. Bapak/Ibu guru maringi biji.
C. MACA
Maca aksara jawa rekan
Tata tulis aksara jawa iku wujude ana maneka warna, yaiku aksara legena utawa aksara dentawyanjana, aksara pasangan, sandhangan, aksara swara, aksara murda, angka jawa lan aksara rekan.
Aksara rekan yaiku aksara sing direka kanggo nandhani aksara sing asale saka basa manca, utamane basa arab. Aksara kasebut diciptakake karana aksara jawa sing cacahe 20 mau durung nyukupi. Dene wujude aksara rekan yaiku rupa aksara jawa, nanging ing ndhuwure diwenehi tandha cecak tlu. Aksara rekan tuladhane kaya ing ngisor iki.
Gladhen Mandiri 1
Coba tembung-tembung kang nggunakake aksara rekan iki wacanen!
p+ki/misKin\ : Fakir miskin
k+lil\ : khalil
Af+n\ : Adzan
j+kt\ : Zakat
g+p+u/ : ghafur
Gladhen Mandiri 2
paragraph kang nganggo aksara rekan ing ngisor iki wacanen kanthi premati!
Munggah kaji
pak ghazali lagi wae munggah kaji karo garwane yaiku bu fatimah. Rawuhe ngasta banyu zam-zam, tangga teparone padha diparingi sithik-sithik, Semana uga kulawargaku. Sawise kuwi kulawargane pak ghazali nganakake acara tasakuran kang ngundhang mubaligh jenenge ustadz zainudin. Ing acara kuwi kabeh padha seneng lan ngucapake panuwun marang pak ghazali lan bu Fatimah.
?mu=ghkji
?pkG+j+lilgiw[amu=ghkjik[rog/w[nyaikubup+timh.rwuh[azsTbvuj+mJ+m\
t=gtep[ro[npdfipri=zisiqikSiqik,semnaugkulw/gku.swi[skuwikulw/g[n pkG+j+liznkK[kacrtsku/rnK=zunD=mublig+\jen_[zUstf+\j+ainufin\,ai=acr kuwik[bhpdsen_lnZ|cpH[kpnuwunMr=pkG+j+lilnB| p+timh.
D. nulis
nudhuhake aksara jawa rekan
Sawise gladhen maca aksara jawa kang nggunakake aksara rekan ing dhuwur, coba saiki gentian gladhen nulis aksara jawa rekan!
Gladhen Mandiri 1
Ing ngisor iki ana tulisan jawa kang nggunakake aksara rekan kaya ing dhuwur (bab C), coba saiki tulisen maneh aksara jawa iku kanggo gladhen, lan tudhuhna endi sing dadi aksara rekan! banjur tulisen ing tengene!
Table
No. aksara latin aksara jawane aksara rekane
ziarah kubur j+iarhkubu/ j+
dzikir f+iki/ f+
Fatimah p+timh p+
zamratin j+m]tin\ j+
vitamin p+itmin\ p+
ghaib g+aib\ g+
khatib k+tib\ k+
dzalim [f+olim\ f+
khutbah k+utBh k+
ghazali g+j+li g+
Gladhen Mandiri 2
Ayo padha gladhen nulis aksara jawa kang mawa aksara rekan.
Paragraph ing ngisor iki gantinen dadi aksara jawa. Tulisen sangisore ing papan kanggo nggarap, ing kono wis ana aksara jawane ananging during komplit. Tugasmu ngompliti aksara jawa iku supaya wacane kaya ing paragraph “Kampuse kakangku” ing ngisor iki!
Garapen kanthi tliti, bisa uga mbukak buku utawa nyuwun pirsa marang Bapak/Ibu gurumu!
Kampuse Kakangku
(1)Aku duwe kakang sing jenenge mas Zainudin, dheweke kuliyah ing Sukoharjo. (2)Kampuse jenenge Universitas Veteran Bangun Nusantara, kang manggone sacedhake kantor bupati Sukoharjo. (3)Ing kana kakangku kuliyah ing fakultas keguruan lan ilmu pendhidhikan jurusan bahasa lan sastra Jawa. (4)Manawa sore sabubare kuliyah, mas Zainudin melu kegiatan mahasiswa olahraga voli. (5)Jarene kakangku kegiyatan mahasiswa ing kana akeh banget. (6)Mbesuk Manawa wis lulus, aku kepingin kuliyah ing kampuse kakangku.
?kmPu[skk=ku
(1)?akufu[wkk=si=jen_[zmsJ+ainufin\[d[w[kKkuliyhai=su[koa/[jo.(2)kmPu[sjen_[zUnipe+/sit[sP+ternBzunN|snTr,k=m=[go[nsced[kKk[nTo/buptisu[koa/[jo.(3)ai=knkk=kukuliyhai=p+kulTsKeguruanLnHilM|penDidiknJ|rusnBaslnSsÒ`jw.(4)mnw[so[rsbub[rkuliyh,msJ+ainufi[nMlukegiytnMasisWOlhrg[p+oli.(5)j[r[nkk=ku kegiytnMasisWai=kna[khbzet\,(6)a[mBsukMnwwisÓ|lus,akukepizinÑ|liyhai=kmPu[skk=ku.
UJI KOMPETENSI
Pilihen wangsulan a, b, c, d utawa e minangka wangsulan sing paling bener!
Wacan ing ngisor iki kanggo mangsuli pitakonan nomer 1-7
A) mbokmanawi rawuh panjenengan sampun ajejawat asta dhumateng temanten kekalih sumarambah bapa tuwin ibu kekalih, panjenengan sedaya kadherekaken makempal kembul bojana kanthi prasaja ingkang sampun lumados wonten ngarsa panjenengan sedaya kanthi mardikaning penggalih. Mbokmanawi dhaharan arupi jajan pasar nagasari, randhakemul, semarmendem, endhog gludhug, jenthikmanis, lan unjukan kirang miraos lan kirang mranani karemenan panjenengan, Bapa Sukistiyarno sakulawga nyuwun agunging pangaksami. Tanpa hangirangi pakurmatan dhumateng panjenengan sedaya, anggen panjenengan dhahar lumantar linadosan sinoman, pramila kersaa hangrahapi kanthi mardikaning penggalih.
B) Cekap semanten aturipun Bapak Sukistiyarno lumantar kula pun Mardiyanto, mbokmanawi wonten lepating atur, tatakrami, unggah-ungguh anggen kula matur kula nyuwun agunging samodra pangaksama. Nuwun. Wassalamualaikum wr wb.
1. Pethikan wacan kasebat arupi ... .
a.cerkak b. pacelathon
c.pariwara d. pidhato
Wangsulan : d
2. Perangan A) ana ing pethikan kasebut diarani ... .
a. pambuka b.isi
c.panutup d.purwaka
Wangsulan : b
3. Perangan A) ana ing pethikan kasebut mratelakake manawa anggone dhahar lan ngunjuk para tamu kanthi....
a.dijupukake dening sing kagungan kersa
b.dipunaturi mundhutaken ingkang kagungan kersa
c. dipundhutake para sinoman
e.diaturi mundhut dhewe
Wangsulan : c
4. Perangan B) ana ing pratelan kasebut diarani ... .
a. pambuka b.isi
c.panutup d.purwaka
Wangsulan : c
5. Perangan B) ana ing pratelan kasebut sing matur iku minangka sulihe ... .
a. Bapak Sukistiyarno
b. Bapak Wasana
c. Bapak Mardiyanto
d. Bapak Sukistiyarno lan Bapak Mardiyanto
Wangsulan : a
6. Andharan kasebut diaturake ana ing adicara … .
a. sukuran khitan
b. mantu
c. selapanan
d. sewindonan
Wangsulan : b
7. Sapa kang ngaturake pidhato ing dhuwur?
a. Bapak Sukistiyarno
b. Bapak Wasana
c. Bapak Mardiyanto
d. Bapak Sukistiyarno lan Bapak Mardiyanto
Wangsulan : c
8. Ing ngisor iki kang ora kalebu tembung garba yaiku … .
a. maharja
b. narendra
c. sumbangsih
d. jenthikmanis
Wangsulan : d
9. “Ingkang sepisan sumangga kula panjenengan sedaya ngonjukaken puja-puji sukur dhumateng Gusti Ingkang Murbeng Dumadi.”
Ukara ing dhuwur kang minangka tembung garba yaiku … .
a. Sepisan
b. Ngonjukaken
c. Murbeng
d. Dumadi
Wangsulan : c
10. “Panjenenganipun bapak-bapak, ibu-ibu tamu undhangan siswa-siswi SMA Jaya Siswa, sarta para rawuh ingkang dahat kinurmatan. Langkung-langkung katur sedherek Rahma Astiti ingkang satuhu bagya mulya. Para kadang mudha - mudhi ingkang tansah tinangkeban raosing kekadangan rinaket ing kekancan.”
Pethikan pidhato kasebut ana ing perangan … .
a.Pambuka
b. isi
c.panutup
d.salam panutup
Wangsulan : a
11. Bapak Bupati atur sesorah marang para siswa kang dadi duta Jambore Nasional. Tembung atur ora trep unggah-ungguhe yen ditrepake ing ukara kuwi, benere diganti … .
a. Aweh
b. Suka
c. Caos
d. Paring
Wangsulan : d
12. Tatik : “Saiki wis klakon, saben bengi desane dhewe padhang kencar-kencar kaya kutha,amarga listrike wis mlebu desane dhewe.”
Totok : “Sawise listrike mlebu desa, awake dhewe yen sinau padhang jingglang ora kaya dhek listrik durung mlebu desa ya, Mbak?”
Pacelathon ing dhuwur surasane ngrembug babagan ....
a. padhang kencar-kencar
b. Listrik mlebu desa
c. listrik durung mlebu desa
d. yen sinau padhang jingglang
Wangsulan : b
Wacan ing ngisor iki kanggo mangsuli pitakonan nomer 13 lan 14
“Miturutku, Pamerintah, rakyat, lan Bakrie grop kudu bareng-bareng ngatasi lendhut lapindo. Rakyat uga aja amung nuntut wae menyang pamerintah . Pamerintah uga lagi ngatasi lendhut lapindo. Lan Sanajan Mahkamah Agung wis mbebasake Lapindo saka sakabehe tuntutan lan uga kepolisian ngandhakake penyilidikan ananging Bakrie grop kudu tetep tanggung jawab amarga PT. Lapindo Brantas kuwi perusahaane dheweke.”
13. Ing ngisor iki kang ana gegayutane karo paragraph ing dhuwur yaiku .. .
a. PT. Lapindo Brantas kuwi perusahaane Bakrie grop
b. Pamerintah kudu bisa ngatasi lendhut lapindo
c. Mahkamah Agung ora mbebasake Lapindo
d. Bakrie grop wis ora duwe tanggung jawab ngenani lendhut lapindo
Wangsulan : a
14. Paragraph ing dhuwur kalebu … .
a. Paragraph kang nduduhake pitakonan
b. Tanggepan ngenani Kedadean Lendhut Lapindo
c. Panemune Bakrie grop nalika diwawancarai
d. Demo korban lapindo
Wangsulan : b
15. Jeruk kuwi ngandhut vitamin C. tembung ing ukara iku kang migunakake aksara rekan Manawa ditulis nganggo aksara jawa yaiku … .
a. jeruk\
b. kuwi
c. znÔ|t\
d. p+tmin\
Wangsulan : d
16. “Multifungsi” Manawa ditulis nganggo aksara jawa dadi … .
a. mulTipu=si
b. mulTipu=s+i
c. mulTip+u=si
d. mulTipu+si
Wangsulan : c
17. ?pkJ+ainlFfi … ,[f[nliy[nmkM|m\,
a. aim+m\
b. amm\
c. aimm\
d. aimm
Wangsulan : c
18. ?pkG+j+lilgiw[amu=ghkjik[rog/w[nyaikubup+timh.
Sapa sing lagi munggah haji?
a. pkG+j+lilnB|p+timh
b. pkG+j+l
c. bup+timh
d. pkG+j+lilnB|p+tim\
Wangsulan : a
19. k+tibLgik+utBh aksara jawa iku wacane … .
a. khatib lagi khutbah
b. khatib lagi pidhato
c. khatib lan khutbah
d. khutbah lan khatib
Wangsulan : a
20. gunu=merpiaikubisze[tokK[k …
a. la/lnLemh
b. la/lnWedu[sG[mBl\
c. la/lnMfu
d. la/lnÔ|wit\
Wangsulan : b
Isinana ceceg-ceceg ing ngisor iki nganggo tembung kang mathuk!
1. Bapak Kepala sekolah ingkang kinakbekten, bapak saha ibu guru ingkang pantes sinudarsana. Tembung kang kacethak miring iku tegese … .
Wangsulan : wong sing dibekteni
2. jeneng liyane sesorah yaiku … .
Wangsulan : pidhato
3. “griyanipun risak, bandhadonya lan raja kaya ical, dereng malih asil tetanenipun sami ludhes telas. Wekdal punika para sedherek ingkang nedheng ketaman bencana kasebat sanget angrantu panyumbang.” Prathelan sesorah iku kalebu rantaman sesorah kang diarani … .
Wangsulan : Surasa basa/isi
4. “Mekaten atur saklimah saking kula minangka sulihipun kadang-kadang siswa-siswi SMP Jaya Siswa. Nyuwun agunging pangapunten manawi wonten lepating atur kula, kiranging suba sita miwah tumpang suhing basa lan sastra, kula lan nyenyadhong agunging samodra pangaksami Wr. Wb.”
Prathelan sesorah ing dhuwur kalebu perangane … .
Wangsulan : panutup
5. Saderengipun nindakaken pidhato kedah damel cengkorongan ingkang dumados saking tigang perangan. tigang perangan iku yaiku … .
Wangsulan : pambuka, isi, panutup
6. Joko tingkir jumeneng ing sitinggil.
Tembung kang kacithak miring iku nduweni teges … .
Wangsulan : lemah sing dhuwur papane
7. Tembung loro sing dirangkep dadi siji kanthi nyuda cacahing wandane, lumrahe tinemu ing tembang, minangka kanggo njumbuhake guru wilangan diarani … .
Wangsulan : Tembung garba
8. tembung “sumbangsih” iku kedadean saka tembung … lan tembung … .
Wangsulan : sumbang lan asih
9. [aolhrg[p+oliaikusxguan: ...: .
Wangsulan : 6 / 6
10. Wangsulana pitakonan iki nganggo aksara jawa.
Jendhela iku gunane kanggo ... yaiku gilir gumantine angin, amrih resik.
Wangsulan : [p+nTilsi
Wangsulana pitakon-pitakon ing ngisor iki kanthi bener lan pener!
1. Coba gawea tuladha pambukane pidhato ing acara kamardikan RI ing desamu!
Wangsulan : ………………………………….
Wangsulan : (kawicaksanan guru)
2. Tembung ing ngisor iki rakiten kareben dadi Tembung garba kang trep, lan wenehana tegese!
a. maha + raja =
tegese
b. nata + ing =
tegese
c. wira + utama =
tegese
d. dhemen + anyar =
tegese
Wangsulan : (C1)
a. maha + raja = dadi maharja tegese ratu linuwih
b. nata + ing = dadi nateng tegese ratu ing
c. wira + utama = dadi wiratama tegese prajurit utama/senapati
d. dhemen + anyar = dadi dhemenyar tegese senenge yen isih anyar
3. Sebutna 3 tuladha kedadean kang wis nate dadi pawarta aktual ing Indonesia!
Wangsulan : jebluge gunung merapi, lindhu ing Jogjakata, kacilakan pesawat sukhoi ing gunung salak. (utawi kawicaksanan guru)
4. Aksara latin ing ngisor iki gantinen nganggo aksara jawa.
Fatimah ngombe banyu zam-zam
Wangsulan : ………………………………….
Wangsulan : p+timh[zo[mBbvuj+mJ+m\
5. Aksara jawa ing ngisor iki gantinen nganggo aksara latin.
?bzunLgi[foln[nP+oli
Wangsulan : ………………………………….
Wangsulan : Bangun lagi dolanan voli
0 Komentar untuk " Materi,Soal,Kunci Bahasa Jawa SMP Kelas 9-TERLENGKAP"